floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Salvia virgata
 
Solhan / Bingöl - Temmuz 2021 © Serdar Ölez
Salvia virgataSalvia virgataSalvia virgataSalvia virgataSalvia virgata
Gözlem bildir
Fatmanaotu
Lamiaceae / Salvia / Salvia virgata
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Fatmanaotu (Salvia virgata) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2300 m yükseklikler arasında; çalılıklar, ağaçlıklar, çayırlıklar, nadas tarlaları, yol kenarları ve benzeri yerlerde doğal gelişim gösterir.


Bilimsel olarak Salvia virgata Jacq. şeklinde tanımlanır.

Salvia etimolojisi

Salvia Latincede 'kendini iyi ve sağlıklı hissetmek, sağlık, iyileşmek' anlamına gelen salvere sözcüğünden türetilmiştir; ayrıca salus 'sağlık, refah, refah veya kurtuluş' anlamındadır; bitkinin iyileştirici özelliklerine atıfta bulunur.

virgata etimolojisi

Virgata Latincede `sopa gibi, değnek´ anlamına gelen virgātus kelimesinden türetilmiştir; bitkinin dik ve çubuk gibi yükselen gövdesine veya dallarına atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Jacq. kısaltması bilim insanı Nikolaus Joseph Freiherr von Jacquin için kullanılmıştır; Jacquin 16 Şubat 1727 - 26 Ekim 1817 tarihleri arasında yaşamış Hollanda-Avusturyalı hekim, kimyager ve bitki bilimcidir, 1755-1759 yılları arasında, bitki toplamak üzere Batı Hint Adaları ve Orta Amerika`ya gitmiş ve burada çok sayıda hayvan, bitki ve mineral örnekleri toplamıştır.

Morfoloji


30-100 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Gövdeler dik gelişir, üst kısımları daha dallanmış veya değildir; tüy örtüsü değişkendir, cılız tüylü veya kaba tüylü, salgılı veya salgısız tüylüdür. Yapraklar basit, tüm gövdeye yayılı veya nadiren taban yapraklarla sınırlıdır; yumurtamsı-dikdörtgenimsi veya genişçe yumurtamsı formda, 5-30 x 2-15 cm boyutlarda, salgısız-cılız tüylü ve çok sayıda sapsız salgı bezlidir; taban kalpsidir; kenarlar kırışık, düzensiz dişli, küt dişli, testere dişli veya bütün kenarlı olabilir; yaprak sapı 1-15 cm uzunluktadır. Çiçeklenme mayıs-ağustos ayları arasında gerçekleşir. Çiçek kurulları genişçe dallanmış, uzun ve narin ikincil dallı ve birleşik salkım şeklinde ve halka dizilimdedir; halkalar 2-6 çiçekli, birbirinden ayrık, nadiren yakındır. Brakte yumurtamsı-sivri uçlu formda ve 4-8 x 3.5-6 mm boyutlardadır. Çiçek sapı 1-2.5 mm uzunluktadır. Çanak az-çok borumsu çan şeklinde ve 6-10 mm uzunluktadır, meyvelenmeye doğru 10-12 mm´ye uzar; üst dudak kuvvetle geriye doğru kıvrımlı ve iki oyukludur; yüzey salgılı tüylü veya salgısız cılız tüylüdür. Taç menekşe rengi veya mavi leylak rengi arası bir renkte, nadiren beyazdır; 12-15 mm uzunluktadır; tüp 7-9 mm uzunlukta ve şişkindir; üst dudak oraksıdır. Ercikli konnektif sapçıktan belirgin şekilde uzun; alt çiçektozu keseleri ise genellikle balta şekilli bir dokuya indirgenmiştir ve üreyimsizdir. Sert kabuklu küçük meyve yuvarlatılmış üç köşeli ve yumurta biçimlidir, 2.5 x 2 mm boyutlardadır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Salvia virgataSolhan / Bingöl
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Salvia virgataGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Salvia virgataKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Salvia virgataAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Salvia virgataAmasra / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Salvia virgataKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Salvia virgataPülümür / Tunceli
Mayıs 2020 ©Metin Armağan
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Salvia türleri: S.absconditiflora, S.adenocaulon, S.adenophylla, S.aethiopis, S.albimaculata, S.amplexicaulis, S.anatolica, S.aramiensis, S.argentea, S.aristata, S.atropatana, S.aucheri, S.aytachii, S.ballsiana, S.blepharochlaena, S.brachyantha, S.bracteata, S.cadmica, S.caespitosa, S.candidissima, S.cassia, S.cedronella, S.ceratophylla, S.cerino-pruinosa, S.chionantha, S.chrysophylla, S.cilicica, S.cyanescens, S.dichroantha, S.divaricata, S.dorystaechas, S.ekimiana, S.eriophora, S.ertekinii, S.euphratica, S.forskahlei, S.freyniana, S.frigida, S.fruticosa, S.glutinosa, S.halophila, S.haussknechtii, S.hedgeana, S.heldreichiana, S.huberi, S.hydrangea, S.hypargeia, S.indica, S.kronenburgii, S.kurdica, S.limbata, S.longipedicellata, S.macrochlamys, S.macrosiphon, S.marashica, S.microstegia, S.modesta, S.montbretii, S.multicaulis, S.napifolia, S.nemorosa, S.nutans, S.nydeggeri, S.odontochalmys, S.pachystachys, S.palaestina, S.pilifera, S.pinnata, S.pisidica, S.poculata, S.pomifera, S.potentillifolia, S.pseudeuphratica, S.quezelii, S.recognita, S.reeseana, S.rosifolia, S.russellii, S.sclarea, S.sericeotomentosa, S.siirtica, S.smyrnaea, S.spinosa, S.staminea, S.suffruticosa, S.syriaca, S.tchihatcheffii, S.tigrina, S.tobeyi, S.tomentosa, S.trichoclada, S.verbenaca, S.vermifolia, S.verticillata, S.virgata, S.viridis, S.viscosa, S.wiedemannii, S.xanthocheila, S.yosgadensis
Gözlem bildirilen diğer Salvia türleri: S.microphylla, S.splendens




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)