floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Ophrys oestrifera
 
Bozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Ophrys oestriferaOphrys oestriferaOphrys oestriferaOphrys oestriferaOphrys oestriferaOphrys oestriferaphotos
Gözlem bildir
Sineksalebi
Orchidaceae / Ophrys / Ophrys oestrifera
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Sineksalebi (Ophrys oestrifera) Salepgiller (Orchidaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 150-1700 m yükseltiler arasında; çayırlıklar, meşe çalılıkları, çam ormanlarında, yol kenarlarında; sıklıkla ıslak alanlarda gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Ophrys oestrifera M.Bieb. şeklinde tanımlanır.

Ophrys etimolojisi

Ophrys cins adı eski Yunancada `kaş` anlamına gelmektedir; çeşitli türlerin dudaklarının tüylü kenarlarına atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji


15-60 cm boylanabilir. Yapraklar 3-6 adettir ve gevşekçe diktir. Çiçek durumu 2-12 çiçekli yoğun başaktır, 20 cm kadar olabilir. Çanak gül rengi-eflatun veya yeşilimsi-beyaz renkte ve koyu yeşil orta damarlıdır. Taç mızraksıdır, tabanda genişler veya hafifçe kulaklıdır, gül rengi-eflatun ve 4-5.5 mm boydadır, yüzey kadifemsi tüylüdür. Dudak derin 3 loblu, 8-12 mm, koyu kahverengi veya kahverengimsi-eflatun ve kadifemsi tüylüdür; yanal loblar ± ülgerlidir ve yukarıya doğru sivri uçlu boynuzlara veya ± küt uçlu hörgüce dönüşürler; orta lob yumurtamsı, kuvvetle dışbükeydir ve öne veya hafifçe yuları doğru yönlenmiştir, tüysüzdür, uç kısmı yeşilimsi sarıdır; desenler orta lobun çoğunluğunu kaplar ve soluk sarımsıdan grimsi-maviye kadar çizgi paternleri oluşturur, ayrıca 1-3 koyu kahverengi kadifemsi tüylü yumurtamsı alan bulunur. Kolonda iki çiçektozu kesesini birbirine bağlayan kısır kısmın ucu sivri çıkıntılıdır. Türkiye´de iki alttürü bilinmektedir:

1. çiçekler biraz geniş, dudak 8-10 mm ...subsp. oestrifera

1. çiçekler çok geniş, dudak 15-16 mm ...subsp. heldreichii



listMaplistPiclist

Gözlemler


Ophrys oestriferaÇobanyıldızı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Ophrys oestriferaBozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Ophrys oestriferaKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Ophrys oestriferaKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Ophrys oestriferaPülümür / Tunceli
Haziran 2018 ©Metin Armağan
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan O. oestrifera taksonları: Ophrys oestrifera subsp. akcakarae, Ophrys oestrifera subsp. akcaliensis, Ophrys oestrifera subsp. bremifera, Ophrys oestrifera subsp. hygrophila, Ophrys oestrifera subsp. karadenizensis, Ophrys oestrifera subsp. minutiflora, Ophrys oestrifera subsp. minutula, Ophrys oestrifera subsp. oestrifera
Türkiye´de doğal yayılan Ophrys türleri: O.amanensis, O.apifera, O.aramaeorum, O.argolica, O.blitopertha, O.bombyliflora, O.bornmuelleri, O.candica, O.cilicica, O.cinereophila, O.climacis, O.episcopalis, O.ferrum-equinum, O.fusca, O.heldreichii, O.hittitica, O.holoserica, O.iricolor, O.isaura, O.konyana, O.kreutzii, O.levantina, O.lutea, O.lycia, O.lyciensis, O.mammosa, O.oblita, O.oestrifera, O.omegaifera, O.phaseliana, O.phrygia, O.reinholdii, O.schulzei, O.speculum, O.sphegodes, O.tenthredinifera, O.transhyrcana, O.tremoris, O.ulupinara, O.umbilicata, O.urteae




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)