floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Bombus terrestris subsp. dalmatinus
 
Karaburun / İzmir - Temmuz 2020 © Serdar Ölez
Bombus terrestris subsp. dalmatinus
Gözlem bildir
Tüylü arı
/ Bombus / Bombus terrestris subsp. dalmatinus
map
Birçok çizgi filme konu olmuş bu sarı-siyah tüylü sevimli arı, akrabalarına göre oldukça iri yapılıdır. Çiçeklerden nektar toplayabilmek için uzun bir dil geliştirmiştir. Nektara yine de ulaşamazsa güçlü çenesi ile çiçeğin dibine bir delik açar ve nektarı buradan alır. Bu durumda çiçek çoğunlukla zarar görür ve tohum veremez.

Doğa yürüyüşlerinde sıkça görmeye alışık olduğumuz tüylü arılar ayrıca seracılıkta tozlayıcı olarak kullanılmak üzere koloniler halinde ticari olarak üretilir ve satılırlar. Meyve ve sebze üretimi için tartışılmaz önemde olmalarına karşın rastgele koloniler kullanılmamalı, ekolojik dengeyi korumak adına her zaman yerli türler seçilmelidir.
Bombus terrestris Mısır dışında Akdeniz ülkelerinin tamamı için doğal bir türdür. Doğal yayılımı Akdeniz ülkeleri ile sınırlı değildir: Kuzeyde Helsinki, Doğuda Altay Cumhuriyeti'ne kadar doğal yayılış gösterir. 5-1500 (-2500) m yükseklikler arasında; yıllık yağışın 339 mm/cm2'nin (gözlenen en düşük değer) üzerinde olduğu yerlerde; Alpin kuşak, çöller ve kurak bozkırlar dışında tüm habitatlarda gözlenebilirler.


Türkçe literatürde genellikle Tüylü arı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde çiçek hırsızı veya yer bombus arısı olarak bilinir.

Bombus etimolojisi

Bombus cins adı 1802 yılında Pierre André Latreille tarafından verilmiştir; Latincede `vızıltı,uğultu` anlamına gelir; kelime kökeni Eski Yunancada βόμβος (bómbos)tan gelmektedir.

terrestris etimolojisi

Terrestris Latincede yer (zemin), toprak, dünya) kelimesi  anlamlarında kullanılan `terra´ kelimesi ile ve yine Latince -estris sonekinden türetilmiştir; toprağa ait, topraktan gelen, toprakta yetişen anlamındadır.

subsp. etimolojisi

Subsp. İngilizcede `alttür` anlamına gelen subspecies kelimesinin kısaltmasıdır.

Morfoloji


Vücut uzunluğu kraliçe arıda 18-22 mm, erkek arıda 12-18 mm, işçi arıda 10-15 mm’dir. Dil uzunlukları ortalama 6.3 mm’dir.
Baş
ın uzunluğu genişliğine eşit ya da kısadır. Yan
ocellus
ile bileşik gözler arasındaki alanlar arasında grup halinde ince noktalar vardır. Orta
ocellus
ile yan
ocellus
arasındaki mesafe orta
ocellus
un yarıçapı kadardır. Yaka koyu sarı kıllıdır, geniştir ancak hiç bir zaman kanat bağlantı noktasını geçmez;
toraks
ın kalanı siyah kıllıdır; sarı ve siyah bölge keskin geçişlidir. İkinci
tergum
un yüzeyi az çok parlak, hafif ve seyrek pürüzlü, koyu sarı veya kahverengimsi sarı kıllıdır; dördüncü ve beşinci
tergum
beyaz kıllıdır; altıncı
tergum
un üst ortası siyah, yanları beyaz kıllıdır;
abdomen
in kalanı siyah renktedir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Bombus terrestris subsp. dalmatinusKaraburun / İzmir
Temmuz 2020 ©Serdar Ölez




Kaynaklar
  1. Durmuş, G., & Çelik, M. (2019). B. terrestris L. 1758 (Insecta:Hymenoptera) Türünün Asteraceae Familyasındaki Polinasyon Biyolojisi ve Morfolojisinin Araştırılması. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 12(1), 8-12. PDF
  2. Pierre Rasmont, Audrey Coppee, Denis Michez & Thibaut De Meulemeester (2008) An overview of the Bombus terrestris (L. 1758) subspecies (Hymenoptera: Apidae), Annales de la Société Entomologique de France, 44:2, 243-250, DOI: 10.1080/00379271.2008.10697559 PDF
  3. Gösterit, A., & Gürel, F. (2005). Effects Of Invasion Of Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) On The Ecosystem PDF
  4. Gurel, F., Gosterit, A., & Eren, Ö. (2008). Life-cycle and foraging patterns of native Bombus terrestris (L.) (Hymenoptera, Apidae) in the Mediterranean region. Insectes Sociaux, 55(2), 123-128. PDF
  5. Bumblebee | Description, species, life cycle, & facts. (n.d.). Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/animal/bumblebee
  6. The bumblebee. (2013, February 7). Bio Bee Biological Systems. https://www.biobee.com/natural-pollination/the-bumblebee-and-lifecycle/
  7. Tüylü ARI (Bombus terrestris). (2019, December 29). Evrim Ağacı. https://evrimagaci.org/tuylu-ari-bombus-terrestris-8112
  8. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  9. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)