floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Geastrum triplex
 
Daday / Kastamonu - Ekim 2016 © Mustafa Gökmen
Geastrum triplex
Gözlem bildir
Yakalı toprak yıldızı
/ Geastrum / Geastrum triplex
map
12 cm`ye kadar çapta, kıvrık kanatlı bir yıldızın içerisinde 5 cm çapa kadar küre biçimli spor kesesi taşıyan bir mantar türüdür. Yıldız görünümlü katman ile spor kesesi arasında genişçe bir kaseyi andıran ayrı bir katman vardır. Olgunlaşan mantarın spor kesesinin tepesinde açılan delikten sporlar yayılır. Diğer Geastrum türleri yakalı yeryıldızından daha küçük olma eğilimindedirler. İğne ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşan orman açıklıklarında, toprak üzerinde yaprak döküntüleri arasında gelişirler. Gövde bütün yıl boyunca kalıcığını sürdürmesine karşın meyvelenme daha nemli olan sonbahar - yaz başı dönemde gerçekleşir.


Geastrum triplex Türkçede Yakalı toprak yıldızı olarak adlandırılır.

Geastrum etimolojisi

Geastrum Eski Yunancada `yeryüzü` anlamına gelen kelimesi ile Latincede `yıldız` anlamına gelen astrum kelimelerinin birleşiminden türetildiği sanılmaktadır. Gaia'nın eşdeğer söylenişidir.  Gaia (veya Gaea), Yunan Mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen, arzın cisimleşmiş hâli olan tanrıçadır.

triplex etimolojisi

Triplex Latincede `üç, üçlü` anlamına gelen tri- öneki ile `kat, katlamak, katlanılan şey` anlamına gelen plicare kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

Morfoloji


Gövde açılmadan önce bazen toprağa yarı gömülü, az-çok küresel formda veya soğan şeklinde, 5 cm'ye kadar çapta, sapsız, kahverengi veya kızıl-kahverentedir. Olgunlaşan gövde dış katmanı tepe kısmından başlayarak 4-8 benzer boyutta, ışınsal dizilimli, üçgen parçaya ayrılır. Parçalar geriye doğru kıvrılarak yıldızımsı bir görünüm kazanırlar. Bu aşamada çap 12 cm'ye kadar ulaşır. Kıvrılma devam ettiğinde bu katmanda ikiye ayrılır ve içte kalan katman spor kesesinin altında duran genişçe bir kase görünümü alır.
Spor kesesi (peristom) sapsız, ince ve kâğıtdır. Tepe gözeneği (ostiole), kesenin geri kalanından farklı bir dokuda, genellikle soluk bir alanla çevrili bulanık bir konik uzantı şeklinde ve biraz saçaklıdır.
Sporlar kahverengi, küremsi, yüzeyleri işli/desenli ve 3.5-5.5 μm boyutlardadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Geastrum triplexDaday / Kastamonu
Ekim 2016 ©Mustafa Gökmen




Kaynaklar
  1. 'Geastrum triplex' Healing Mushrooms, Erişim tarihi Nisan 9, 2020 (https://healing-mushrooms.net/archives/geastrum-triplex.html)
  2. 'Geastrum triplex', Mushroom Expert, Erişim Tarihi Nisan 10, 2020 (https://www.mushroomexpert.com/geastrum_triplex.html.html)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)