floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Passiflora caerulea
 
Martı Marina / Orhaniye / Muğla - Kasım 2014 © Serdar Ölez
Passiflora caeruleaPassiflora caeruleaPassiflora caeruleaPassiflora caerulea
Gözlem bildir
Çarkıfelek
Passifloraceae / Passiflora / Passiflora caerulea
map
Çarkıfelek (Passiflora caerulea) Türkiye´de doğal kaydı bulunmayan egzotik bir türdür; doğal yayılış bölgesi dışına çıkarılarak Türkiye'ye getirilerek ekilmiş veya dikilmiştir; Türkiye'de doğal ortamda çoğalmaz, ancak insan eliyle yetiştirilebilir. Deniz seviyesi ile 400 m yükseklikler arasında; tahrip edilmiş alanlar, orman içi açıklıklar ve sık meşeliklerde gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Çarkıfelek olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde fırıldak çiçeği veya saat çiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Passiflora caerulea L. şeklinde tanımlanır.

Passiflora etimolojisi

Passiflora Latincede `tutku` anlamına gelen passio kelimesi ile `bitki` anlamına gelen flora kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Passio aynı zamanda İsa`nın çarmıha gerilişini simgeler; çiçeğinin çeşitli kısımların Passio`yu hatırladığı düşünülmektedir; taççığın, dikenli tacı, beş başçığın İsa'nın gövdesindeki beş yarayı, üç parçalı tepeciğin ise çarmıha gerildiği üç çiviyi hatırlatır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


Sarmaşık formlu, çok yıllık, otsu veya odunsu türleri bulunan, Türkiye için egzotik bir türdür. Gövdeler tüysüz, kesitleri gençlikte köşelidir. Yapraklar kabaca simetrik, 3–10 ( –16 ) × 4–11 ( –14 ) cm, derin 5–7 loblu, orta lob yan loblardan uzunca, tam kenarlı ancak lob dipleri sıklıkla testere dişli, eksenden uzak ince damarlar belirgin çıkıntılı, tüysüz; stipül , 10–20 × 5–10 mm, salgılı tüylü, testere dişli; yaprak sapı salgılı tüylüdür ve salgı bezi uca doğru kalınlaşır. Çiçeklenme Mart-Haziran arasında; brakte yumurtamsı veya dikdörtgenimsi, 15–25 × 10–15 mm, kenarlar tam kenarlı veya zayıfça testere dişli; çanak yapraklar beyaz, 20–35 × 10–15 mm; taç yapraklar beyaz, 20–40 × 10–15 mm; taççık filamentleri halka dizilişli 4, dışta kalan filamentler tabanda koyu eflatun, ortada beyaz, uçta eflatun, nadiren tamamen beyaz, şeritsi, düz, yuvarlak kesitli ve 10–20 mm boydadır. Meyve çekirdeksiz, sulu, küçük, sarı-portakal renkte, yumurta veya elipsoid biçimli, 30–50 × 30–35 mm boyutlardadır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Passiflora caeruleaBademli / Gökçeada / Çanakkale
Temmuz 2023 ©Figen Balamur Uğur
Passiflora caeruleaMartı Marina / Orhaniye / Muğla
Kasım 2014 ©Serdar Ölez
Passiflora caeruleaBodrum / Muğla
Nisan 2019 ©Bilge Gürsoy
Passiflora caeruleaSerpil`s Palace / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Gözlem bildirilen diğer Passiflora türleri:




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)