floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus pubescens
 
Ulaş / Kırıkkale - Ekim 2017 © Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensQuercus pubescensQuercus pubescensQuercus pubescensQuercus pubescensQuercus pubescensphotos
Gözlem bildir
Tüylü Meşe
Fagaceae / Quercus / Quercus pubescens
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Tüylümeşe (Quercus pubescens) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Konya, Yukarı Fırat, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye´nin yanı sıra Batı, Orta ve Güney Avrupa ve Kırım´da yayılış gösterir. Bozkıra en fazla sokulan meşe türüdür. Deniz seviyesinden 1700 m yüksekliklere kadar; çoğunlukla Pinus nigra, Quercus cerris, Pyrus elaeagnifolia, Cistus laurifolius, Paliurus spina-christii ile beraber bulunur. Özellikle Q. infectoria, Q. petraea ve Q. macranthera ile melezler yapar (Yaltırık, 1984).

Bilimsel olarak Quercus pubescens Willd. şeklinde tanımlanır.

Quercus etimolojisi

Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

pubescens etimolojisi

Pubescens Latincede `tüylü` anlamına gelen pubesco kelimesinden türetilmiştir; türün bir bölümünün ince tüylerle kaplı olduğuna işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Willd. kısaltması bilim insanı Carl Ludwig Willdenow (1765-1812) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Kışın yaprağını döken, 15 ender olarak 20 m’ye kadar boylanabilen, yuvarlak tepeli bir ağaçtır. Kabuk derin çatlaklıdır. Genç sürgünler ve tomurcuklar tüylüdür. Tomurcuklar 5 mm çapında, kestane kırmızısı renklidir. Çoğunlukla dar oval veya ters yumurta biçimindeki yapraklar 4,5-8,5 cm boyunda, 2,5-5 cm enindedir. Yaprak loplarının kenarı ondüleli ve içe kıvrıktır. Ayanın üst yüzü grimtırak-yeşil, alt yüzü ise boz gri renkli, dip tarafı çoğunlukla asimetrik olup kama veya yürek şeklindedir. Her iki yüzü de sık yıldızımsı tüylerle örtülmüştür, sonradan üst yüzündekiler dökülür, seyrekleşir. Tomurcuk, sürgün ve yapraklarının tüylü olması sebebiyle bu ad verilmiştir. Yan damar sayısı 4-8 çift, yaprak sapı kısadır (5-10 mm). Yapraklar kurumuş halde kışı ağaç üzerinde geçirir. Kadehler sapsız olarak sürgün üzerine oturmuştur. Teker teker veya 2-5 tanesi bir arada bulunur. Sürgünün uç kısmındaki yaprakların koltuğunda yer alır. Kadeh 15 mm çapında, yarım küre şeklinde veya oldukça sığdır. Kadeh pulları birbirini üzerine sıkıca kapanmıştır ve kül renkli tüylerle örtülmüştür. Palamutun 1/3 kısmı kadeh içine gömülüdür (Yaltırık, 1984).


Türkiye’de iki alttürü bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki morfolojik özellikleriyle ayrılabilir (Menitsky, 2005):

1.Yapraklar ters yumurta veya ters yumurta-dairemsi, 5-8 cm boyunda, 4-6 cm eninde, loplu veya dişli, 5-8 çift damarlı, interkalar damarlar çok sayıda ve belirgin ...subsp. pubescens

1.Yapraklar dairemsi-eliptik veya eliptik, 3-5 (7) cm boyunda, 2-4 (5) cm eninde, küçük - sivri dişli, dalgalı, 4-6 çift damarlı, interkalar damar birkaç adet ...subsp. crispata


Quercus pubescens subsp. pubescens: Yaprak şekli diğer alttüre göre daha az değişkendir. Yapraklar ters yumurta veya ters yumurta-dairemsi, 5-8 cm boyunda, 4-6 cm eninde, loplu veya dişli, yan damar sayısı 5-8 çift, interkalar damarlar çok sayıda ve belirgindir. 0-1700 m’ler arasında genellikle Pinus nigra, Quercus cerris, Fagus, Castanea, Pyrus elaeagnifolia, Cistus laurifolius, Paliurus spina-christii ile birlikte, antropojenik step ve yarı step, nadiren maki içinde görülür (Hedge ve Yaltırık, 1982).

Quercus pubescens subsp. crispata: Genellikle küçük çalı formundadır. Yaprak şekli çok değişkendir. Yapraklar dairemsi-eliptik veya eliptik, 3-5 (7) cm boyunda, 2-4 (5) cm eninde, kenarları genellikle dalgalı ve küçük - sivri dişli, yan damar 4-6 çift, interkalar damar birkaç adettir. Pinus nigra ve P. brutia altında çalı formunda, Pinus nigra ve diğer yapraklılar ile karışık ormanlarda ya da diğer meşelerle karışık olarak 0-1800 m’ler arasında görülür ( Zohary, 1973; Menitsky, 2005).



listMaplistPiclist

Gözlemler


Quercus pubescensTurnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensDodurga / Çankaya / Ankara
Nisan 2022 ©Kuzey Işık
Quercus pubescensOvacık / Çubuk / Ankara
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensKaramusa / Şabanözü / Çankırı
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensKarataş / Çubuk / Ankara
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensAkçaören / Kahramankazan / Ankara
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensŞeyhler / Akyurt / Ankara
Ekim 2021 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensDodurga / Çankaya / Ankara
Ekim 2021 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensYavuz Selim / Kahta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensSolhan / Bingöl
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensKirenci / Dodurga / Çorum
Ekim 2020 ©Mustafa Gökmen
Quercus pubescensYağcıhüseyin / Kızılcahamam / Ankara
Aralık 2020 ©Mustafa Gökmen
Quercus pubescensUlaş / Kırıkkale
Ekim 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensBeynam / Ankara
Aralık 2018 ©Serdar Ölez
Quercus pubescensDeğirmenkaya / Kalecik / Ankara
Eylül 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensEskiköy / Kalecik / Ankara
Şubat 2012 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensKılıçlar / Yahşihan / Kırıkkale
Mayıs 2015 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensSağlık / Cihanbeyli / Konya
Temmuz 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensKarapürçek / Ankara
Kasım 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus pubescensÖbektaş / Emirgazi / Konya
Ağustos 2017 ©Ahmet Demirtaş

Toplam 20 gözlem
Tüm gözlemleri göster

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Q. pubescens taksonları: Quercus pubescens subsp. crispata, Quercus pubescens subsp. pubescens
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Hedge, I., Yaltirik, F. 1982. Quercus L. pp. 659-683 In: Davis P. H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7. – Edinburgh University Press.
  3. Yaltırık, F. 1984. Türkiye meşeleri. Yenilik Basimevi. – Istanbul.
  4. Menitsky, Y.L. 2005. Oaks of Asia. Science Pub. Inc., 549 p.
  5. Zohary, M. 1973. Geobotanical Foundations of Midle East, 2 Bde. Geobot. Selecta, Stutgart
  6. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  7. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  8. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  9. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)