floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Cerinthe major
 
Hızırşah / Datça / Muğla - Nisan 2015 © Serdar Ölez
Cerinthe majorCerinthe majorCerinthe majorCerinthe majorCerinthe major
Gözlem bildir
Alacakız
Boraginaceae / Cerinthe / Cerinthe major
mapmapmapmapmapmap
Alacakız (Cerinthe major) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Asıl Ege alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 100 m yükseklikler arasında; toprak yığınları, yol kenarları ve nemli alanlarda doğal gelişim gösterir.

Türkçe literatürde genellikle Alacakız olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kır küpesi veya benekli mum çiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Cerinthe major L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


18-40 cm boylanabilen, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövde dik, basit veya üst kısımları dallanmıştır. Dip yapraklar ters yumurtamsı formda, 5 x 1.8 cm boyutlarda, küt uçlu, yaprak ayası dışbükey, kenarlar yaprak sapına doğru iç bükey, yaprak sapı kısa; gövde kısmındaki yapraklar dikdörtgenimsi-eliptik formda, 6.5 x 2.5 cm boyutlarda, sapsız, dip kısmı dalı kavrayan/saran yapıdadır. Çiçeklenme Mart-Mayıs ayları arasında; brakte eflatuna çalar renkte; çanak hemen hemen tabana kadar bölünmüş, loblar mızraksı-eliptik, keskin uçlu veya sivrimsi ve kirpikli; taç yapı tüp şeklinde, sıklıkla altta eflatun, yukarıda sarı, 18-23 x 6-8 mm boyutlarda, düz, loblar çok kısa ve geriye doğru kıvrımlıdır. Meyve sert kabuklu, 4.5 x 3 mm boyutlarda, yumurtamsı-küremsi ve koyu kahverengi renktedir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Cerinthe majorTürkmen / Kuşadası / Aydın
Mart 2023 ©Serdar Ölez
Cerinthe majorHızırşah / Datça / Muğla
Nisan 2015 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Cerinthe türleri: C.glabra, C.major, C.minor, C.retorta




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)