floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Orobanche crenata
 
Hızırşah / Datça / Muğla - Nisan 2015 © Serdar Ölez
Orobanche crenataOrobanche crenataOrobanche crenataOrobanche crenata
Gözlem bildir
Canavar Otu
Orobanchaceae / Orobanche / Orobanche crenata
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Zıpırotu (Orobanche crenata) Canavarotugiller (Orobanchaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Batı Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Murat-Van, Antalya, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesinden 760 m yüksekliklere kadar; çoğunlukla baklagil tarlalarında, özellikle de bakla tarlalarında gelişim gösterir.

Türkçe literatürde genellikle Zıpırotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde zıpırotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Orobanche crenata Forssk. şeklinde tanımlanır.

Orobanche etimolojisi

Orobanche cins adı, Yunanca ὀροβάγχη (orobánkhē) kelimesinden gelir; ὄροβος (órobos "acı fiğ") + ἄγχω (ánkhō "boğma") köklerinden oluşur; bu isim bir baklagil paraziti olan Orobanche rapum-genistae türünün yerel adından gelmektedir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Forssk. kısaltması bilim insanı Pehr Forsskål (1732-1763) için kullanılmıştır.

Morfoloji


80 cm kadar boylanabilen, yıllık veya çok yıllık, klorofil üretmeyen parazit, otsu bir türdür. Gövde dik ve serttir. Çiçeklenme Mart-Mayıs ayaları arasında; çiçek durumu başak, çok çiçekli; brakte hemen hemen mızraksı, uzun-ucu aniden sivrilen, sık salgılı-cılız tüylü, sıklıkla beyaz-kaba tüylü, boyu genellikle tüp şeklindeki taç yapıya eşit; çanak iki parçalı veya iki dişli, çanak dişler dar, biz şeklinde veya ipliksi, nadiren mızraksı, 3 damarlı, birbirlerinden uzaklaşan; taç 20-30 mm, beyaz veya soluk mavi-menekşe rengi, hemen hemen tüysüz; ercikler taç yaprak tabanından yukarıda 2-5 mm; sapçıklar sık, tabanda cılız tüylü, yukarıda salgılı-cılız tüylü, nadiren tüysüz; tepecik soluk, menekşe rengi veya mat eflatun renktedir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Orobanche crenataGürsöğüt / Beypazarı / Ankara
Mayıs 2023 ©Mustafa Gökmen
Orobanche crenataHızırşah / Datça / Muğla
Nisan 2015 ©Serdar Ölez
Orobanche crenataUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Orobanche crenataKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Orobanche türleri: O.aegyptiaca, O.alba, O.amethystea, O.anatolica, O.arenaria, O.armena, O.bungeana, O.caesia, O.caryophyllacea, O.caucasica, O.cernua, O.cilicica, O.coelestis, O.coerulescens, O.crenata, O.elatior, O.fuliginosa, O.gamosepala, O.gracilis, O.grisebachii, O.hadroantha, O.hederae, O.kurdica, O.lavandulacea, O.lutea, O.minor, O.mutelii, O.nana, O.oxyloba, O.palaestina, O.picridis, O.pubescens, O.purpurea, O.ramosa, O.rechingeri, O.reticulata, O.schultzii, O.serratocalyx, O.sideana, O.sintenisii, O.turcica




Kaynaklar
  1. Davis, 1982, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:7 Page:14
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)