floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Euphorbia helioscopia
 
Hızırşah / Datça / Muğla - Nisan 2015 © Serdar Ölez
Euphorbia helioscopiaEuphorbia helioscopiaEuphorbia helioscopiaEuphorbia helioscopiaEuphorbia helioscopia
Gözlem bildir
Feribanotu
Euphorbiaceae / Euphorbia / Euphorbia helioscopia
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Feribanotu (Euphorbia helioscopia) Sütleğengiller (Euphorbiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Konya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1400 m yükseltiler arasında; kireçtaşı yamaçlar, friganalar, su kenarları, molozlar, nadas tarlalarında görülürler.

Türkçe literatürde genellikle Feribanotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde neblulotu, sütlüğen otu veya şebrem olarak bilinir. Bilimsel olarak Euphorbia helioscopia L. şeklinde tanımlanır.

Euphorbia etimolojisi

Yunan fizikçisi Euphorbos, kaktüs benzeri bir bitkiden bahsederek güçlü bir müshil olarak kullanıldığını yazmıştır; Numidia Kralı II.Juba MS 12`de bu bitkiye Euphorbos adını vermiştir; 1753`te bu bitkiyi de içeren tüm cins Euphorbia olarak adlandırılmıştır.

helioscopia etimolojisi

Helioscopia Yunancada `güneş` anlamına gelen helios kelimesi ile `hedef` anlamına gelen scopos kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


40 cm boylanabilen, tek yıllık otsu bir bitkidir. Gövde tüysüz veya cılız tüylü, basit, nadiren çok dallıdır. Yapraklar ardışık dizili; stipül yok; yaprak sapı ~yok; yaprak ters yumurtamsı-ispatulamsı, 1-3.5 x 0.5-1.8 cm, taban kamamsı, yuvarlatılmış, küt veya yayık girintili uçlu, taban dışbükey, yaprak sapına doğru iç bükey, uca doğru ince testere dişlidir. Çiçeklenme Şubat-Haziran arasında; çiçek durumu birleşik yalancı şemsiye, genellikle çok çiçekli; birincil demet yaprakları 5 adet; birincil ışınlar 5 adet, 2-4 cm; sonraki ışınlar daha kısa, önce 3`e sonra 1-2 kez 2`ye ayrılı; siyatiyum neredeyse sapsız; siyatofil 2; involukrum çan şeklinde, yaklaşık 2.5 × 2 mm, tüysüz, loblar yuvarlatılmış, uçları cılız tüylü; beze 4, soluk kahverengi, birbirine benzemez, kısaca saplı, sığ içbükey; erkek çiçekler çok, dışa taşmış; ovaryum involukrum içerisinde kalmıştır. Meyve üç loblu, 3.5 mm çapta, pürüzsüz; tohumlar yumurta biçimli, 2 mm, ağsı dokulu, koyu kahverengidir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Euphorbia helioscopiaÇankaya / Ankara
Şubat 2024 ©Mustafa Gökmen
Euphorbia helioscopiaHızırşah / Datça / Muğla
Nisan 2015 ©Serdar Ölez
Euphorbia helioscopiaUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Euphorbia helioscopiaKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan E. helioscopia taksonları: Euphorbia helioscopia subsp. helioscopia
Türkiye´de doğal yayılan Euphorbia türleri: E.acanthothamnos, E.agraria, E.aleppica, E.altissima, E.amygdaloides, E.anacampseros, E.apios, E.arguta, E.arvalis, E.aulacosperma, E.austroanatolica, E.barrelieri, E.belgradica, E.cassia, E.chaborasia, E.chamaesyce, E.characias, E.cheiradenia, E.condylocarpa, E.coniosperma, E.craspedia, E.cyparissias, E.davisii, E.dendroides, E.denticulata, E.dimorphocaulon, E.djimilensis, E.epithymoides, E.eriophora, E.erubescens, E.erythrodon, E.esula, E.exigua, E.falcata, E.fistulosa, E.forsskalii, E.gaillardotii, E.glareosa, E.grisophylla, E.haussknechtii, E.helioscopia, E.herniariifolia, E.heteradena, E.heterophylla, E.hierosolymitana, E.hirsuta, E.humifusa, E.iberica, E.illirica, E.isaurica, E.kotschyana, E.lagascae, E.lathyris, E.ledebourii, E.lucida, E.macrocarpa, E.macroceras, E.macroclada, E.maculata, E.marschalliana, E.microsphaera, E.myrsinites, E.nutans, E.oblongata, E.oblongifolia, E.orientalis, E.oxyodonta, E.palustris, E.pannonica, E.paralias, E.peplis, E.peplus, E.pestalozzae, E.petiolata, E.petrophila, E.phymatosperma, E.physocaulos, E.pisidica, E.platyphyllos, E.prostrata, E.rhabdotosperma, E.rhytidosperma, E.rigida, E.salicifolia, E.sanasunitensis, E.schottiana, E.segetalis, E.seguieriana, E.serpens, E.sintenisii, E.smirnovii, E.spinosa, E.squamosa, E.stricta, E.szovitsii, E.taurinensis, E.terracina, E.thompsonii, E.valerianifolia, E.wittmannii
Gözlem bildirilen diğer Euphorbia türleri: E.hypericifolia, E.marginata, E.milii, E.pulcherrima, E.tirucalli




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)