floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus libani
 
Solhan / Bingöl - Temmuz 2021 © Serdar Ölez
Quercus libaniQuercus libaniQuercus libaniQuercus libaniQuercus libani
Gözlem bildir
Lübnan Meşesi
Fagaceae / Quercus / Quercus libani
mapmapmapmapmapmap
Lübnanmeşesi (Quercus libani) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana, Orta Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye´nin yanı sıra Suriye, Kuzeybatı Irak ve Batı İran´da yayılış gösterir. 700-2000 m’ler arasında saf bükler oluşturur veya diğer meşe (Quercus infectoria, Quercus brantii, Quercus cerris) türleriyle karışıma girer (Hedge ve Yaltırık, 1982). Quercus trojani’ye çok benzer, ancak uzun yaprak sapları, yaprak kenarlarında dikensi değil kılçıksı yapıdaki daha fazla sayıda dişleri ve daha büyük meyveleri ile ayrılır.

Bilimsel olarak Quercus libani Oliv. şeklinde tanımlanır.

Quercus etimolojisi

Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Oliv. kısaltması bilim insanı Daniel Oliver (1830-1916) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Kışın yaprağını döken ya da yarı herdem yeşil, 12 m’ye kadar boylanabilen ağaçlardır. Kabuk kırmızımtırak-gri, uzun yıllar düz ve parlak, ileri yaşlarda derin çatlaklı ve gridir. Genç sürgünler kestane kırmızısı renginde, önceleri tüylü daha sonra çıplaklaşır. Yaprakları 6-10 (-15) cm boyunda, 2-3 (-6) cm eninde, dikdörtgen ya da uzun mızrak biçimindedir. Kenarları 11-16 çift düzenli, keskin dişli, dişlerin uçları kılçıksı dişlidir. Ayanın üst yüzü parlak yeşil, alt yüzü mattır, çoğunlukla her iki yüzü de çıplak veya alt yüzü sık ya da seyrek yıldız tüylü, ucu sivridir. Yaprak sapı 8-15 (20) mm uzunluğundadır. Meyve iki yılda olgunlaşır. Kadeh yarım küre şeklinde, 2-3,5 cm çapında, sapsız veya en fazla 1 cm boyunda kısa kalın saplıdır. Kadeh pulları sivri uçlu üçgen biçiminde olup birbirinin üzerine sıkıca kapanmıştır, tüylüdür. Kadeh palamutun yaklaşık 1/3 - 2/3’ünü içine alır (Hedge ve Yaltırık, 1982; Menitsky, 2005).



listMaplistPiclist

Gözlemler


Quercus libaniDereboyu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Quercus libaniTurnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Quercus libaniSolhan / Bingöl
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Quercus libaniPülümür / Tunceli
Mayıs 2020 ©Metin Armağan

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Hedge, I., Yaltirik, F. 1982. Quercus L. pp. 659-683 In: Davis P. H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7. – Edinburgh.
  3. Menitsky, Y.L. 2005. Oaks of Asia. Science Pub. Inc., 549 p.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)