floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus macranthera
 
İdris Dağı / Kalecik / Ankara - Eylül 2017 © Ahmet Demirtaş
Quercus macrantheraQuercus macrantheraQuercus macrantheraQuercus macrantheraQuercus macrantheraQuercus macrantheraphotos
Gözlem bildir
İspir Meşesi
Fagaceae / Quercus / Quercus macranthera
mapmapmapmapmapmapmapmap
Kafkasmeşesi (Quercus macranthera) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Anadolu’ya özgü endemik bir türdür. 1000-1900 m yükseklikler arasında; kuru yamaçlarda; karaçam, sarıçam, titrek kavak ve adi ardıçlarla birlikte gelişim gösterir.

Bilimsel olarak Quercus macranthera Fisch. & C.A.Mey. ex Hohen. şeklinde tanımlanır.

Quercus etimolojisi

Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

macranthera etimolojisi

Macranthea eski Yunancada `büyük çiçekli` anlamına gelen macros anthos kelimelerinden türetilmiştir. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir. Hohen. kısaltması bilim insanı Rudolph Friedrich Hohenacker (1798-1874) için kullanılmıştır; Hohenacker Alman botanikçi ve misyonerdir.

Morfoloji


Kışın yaprağını döken, 7 m’ye kadar boylanabilen ağaçlardır. Genç sürgünler önceleri tüylü, daha sonra çıplaklaşır. Tomurcuklar 4-6 mm boyunda ve tüylüdür. Kulakçıklar ipliksi ve tüylüdür, yaklaşık 1-15 mm uzunluğunda ve terminal tomurcukların yanında kalıcıdır. Yapraklar ters yumurta biçiminde, kalın, 5-10 (3-13) cm boyunda, 3-5 (9) cm eninde olup genellikle sürgünlerin ucunda toplanmıştır. Yaprak ayası 5-9 çift düzenli ve sığ lopludur, tali lopçuk yoktur. Alt yüzü sarımtırak-kahverengi, keçe gibi sık tüylü, üst yüzü ise hemen hemen çıplak veya seyrek yıldız tüylüdür. Yaprak sapı 5-20 mm uzunluğunda ve genellikle tüylüdür. Meyve birinci yılda olgunlaşır. Kadeh yarım küre biçiminde, 1.5 cm çapında, sapsız ya da en fazla 6 mm uzunluğunda kalın bir sap ucunda yer alır. Kadeh pulları biz gibi sivri uçludur, gevşek kapanmıştır ve ince tüylüdür. Kadeh palamutun 1/2 ya da 2/3 ünü içine almıştır (Hedge ve Yaltırık, 1982; Yaltırık, 1984).



listMaplistPiclist

Gözlemler


Quercus macrantheraDerindere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
Quercus macrantheraİdris Dağı / Kalecik / Ankara
Eylül 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus macrantheraAhmetadil / Akyurt / Ankara
Eylül 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus macrantheraAhmetadil / Akyurt / Ankara
Temmuz 2017 ©Ahmet Demirtaş

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Q. macranthera taksonları: Quercus macranthera subsp. syspirensis
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Hedge, I., Yaltirik, F. 1982. Quercus L. pp. 659-683 In: Davis P. H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7. – Edinburgh.
  3. Yaltırık, F. 1984. Türkiye meşeleri. Yenilik Basimevi. – Istanbul.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)