floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Sambucus nigra
 
A.Ü. Ziraat Fakültesi / Ankara - 2012 © Ahmet Demirtaş
Sambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraphotos
Gözlem bildir
Kara Mürver
Adoxaceae / Sambucus / Sambucus nigra
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Ağaçmürver (Sambucus nigra) Mürvergiller (Adoxaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1700 m yükseklikler arasında; çalılıklar, orman kenarları ve benzeri yerlerde doğal gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Ağaçmürver olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde azı otu, yabani mürver, patlangıç veya şahmelek otu olarak bilinir. Bilimsel olarak Sambucus nigra L. şeklinde tanımlanır.

Sambucus etimolojisi

Sambucus cins adı Latincede arp benzeri bir çalgının adı olan sambuca kelimesinden türetilmiştir; sambuka çalgısının o dönemde bu cins ağaçlarından üretildiği sanılmaktadır.

nigra etimolojisi

Nigra Latincede `siyah` anlamına gelen niger kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


Boylu çalı veya 5-10 m boyunda ufak ağaçtır. Gövdenin boz renkli kabuğu uzun çatlaklıdır. Gri renkli sürgünlerin bol sayıda kovucukludur. Öz, beyaz ve çok geniştir. Yaprakçık sayısı 3-7 arasında değişirse de genellikle 5 tanedir. Kısa saplı yapraklar eliptik-mızraksı veya eliptik-yumurtamsı, 4-12 cm uzunluğundadır. Sivri uçlu ve keskin dişlidir. Üst yüzü koyu, alt yüzü açık yeşil damarlar boyunca dağınık hafif tüylüdür. Kulakçık yok ya da biz şeklinde aniden daralmıştır. Beyaz renkli, keskin kokulu çiçeklerden birçoğu bir araya gelerek yayvan şemsiye gibi salkım şeklinde kurullar oluştururlar. Ovaryum genellikle 3 gözlüdür. 6-8 mm çapındaki küremsi meyve parlak siyah, içerisindeki sulu kısım kan kırmızısıdır (Kayacık, 1975; Chamberlain, 1972)



listMaplistPiclist

Gözlemler


Sambucus nigraKavaklıdere / Çankaya / Ankara
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Sambucus nigraEmniyet / Yenimahalle / Ankara
Mayıs 2015 ©Serdar Ölez
Sambucus nigraSagalassos Antik Kenti / Burdur
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez
Sambucus nigraA.Ü. Ziraat Fakültesi / Ankara
2012 ©Ahmet Demirtaş
Sambucus nigraKurtuluş Parkı / Ankara
Mayıs 2016 ©Serdar Ölez
Sambucus nigraAnkara
Ekim 2014 ©Ahmet Demirtaş
Sambucus nigraTıbbi Bitkiler Parkı / Ankara
Mayıs 2019 ©Serdar Ölez
Sambucus nigraGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Sambucus nigraAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Sambucus nigraArıt / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Sambucus nigraKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Sambucus nigraKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Sambucus nigraPülümür, Pülümür vadisi, Pülümür’e 25. km kala, 1300-1400 m / Tunceli
Haziran 2022 ©Mehmet Yavuz PAKSOY
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Sambucus türleri: S.ebulus, S.nigra




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Kayacık, H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistemetiği. III. Cilt. 4. Baskı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları 3013/321. İstanbul.
  3. Chamberlain, D.F. 1972. Sambucus L. In: Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.4, pp. 542-543. University Press, Edinburgh.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)