floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Chenopodium foliosum
 
Hasköy / Yayladere / Bingöl - Ekim 2018 © Serdar Ölez
Chenopodium foliosumChenopodium foliosumChenopodium foliosumChenopodium foliosumChenopodium foliosumChenopodium foliosumphotos
Gözlem bildir
İt üzümü
Amaranthaceae / Chenopodium / Chenopodium foliosum
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Cülek (Chenopodium foliosum) Ispanakgiller (Amaranthaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1200m-2700m irtifalarda, taşlık alanlarda, meralarda ve terk edilmiş alanlarda yetişir. İstilacı grupta yer almaktadır.


Türkçe literatürde genellikle Cülek olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kırmızı sirken, köpek üzümü, yayla üzümü, yayla pancarı veya cülek olarak bilinir. Bilimsel olarak Chenopodium foliosum (Moench) Asch. şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Moench kısaltması bilim insanı Conrad Moench (1744-1805) için kullanılmıştır. Asch. kısaltması bilim insanı Paul Friedrich August Ascherson (1834-1913) için kullanılmıştır.

Morfoloji


5-60 cm kadar boylanabilen, tek yıllık veya çok yıllık, otsu bir türdür. Yapraklar basit yapıda, mızraksı-üçgenimsi veya eşkenar dikdörtgenimsi, 7-75 mm uzunlukta; taban 2 loblu, loblar oksu; yüzey tüysüz; kenarlar sıklıkla derin ve düzensiz olarak dişlidir. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında; çiçek kurulu 3-8 mm çapta, küremsi, yoğun, sapsız; çiçekler yaprak koltuk altlarında, gösterişsiz; brakte şeritsi-mızraksı; ercik sıklıkla 1 adet; çiçek zarfı (çanak+taç) 3-5 dilimlidir. Meyve 1-1.5 mm çapta, küremsi, etli, kırmızı renkli ve güzel görünüşlü, uzun süre kalıcı ve yenilebilirdir. Tohum koyu kırmızı-kahverengi, yassı veya kenarları oluklu, yoğun oyuk noktalıdır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Chenopodium foliosumTurnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Chenopodium foliosumKahta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Chenopodium foliosumHasköy / Yayladere / Bingöl
 Ekim 2018 ©Serdar Ölez
Chenopodium foliosumGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Chenopodium foliosumAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Chenopodium foliosum eşisimleri/sinonimleri: Blitum virgatum
Türkiye´de doğal yayılan Chenopodium türleri: C.album, C.ambrosioides, C.botrys, C.chenopodioides, C.ficifolium, C.foliosum, C.glaucum, C.hybridum, C.multifidum, C.murale, C.opulifolium, C.polyspermum, C.sosnowskyi, C.urbicum, C.vulvaria




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)