Baltutan (Lamiumamplexicaule) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 0-2270 m yükseklikler arasında; yamaçlar, açık bozkırlar, yetiştirilmiş topraklar, yol kenarları ve, döküntü alanlarda doğal gelişim gösterir.
Türkçe literatürde genellikle Baltutan olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde ballıbaba olarak bilinir. Bilimsel olarak Lamiumamplexicaule L. şeklinde tanımlanır.
Lamium etimolojisi
Lamium cins adı Latincede `ağzı açık` anlamına gelen lamia kelimesinden türetilmiştir; cinsin çiçeklerinin şeklini işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
50 cm kadar boylanabilen tek yıllık otsu bir bitkidir. Gövde kesiti dört köşeli, yüzeyi havlı veya tüysüzdür. Yapraklar yumurtamsı-böbreksi ya da dairemsi formda ve genellikle 7-25 x 7-27 mm boyutlardadır; uç kısmı kalpsi veya küttür; kenarlar küt dişli, ikili küt dişli veya elsi lobludur. Yaprak sapı kısa, koyu yeşil ve narin tüylüdür. Çiçeklenme Şubat-Kasım ayları arasında gerçekleşir. Brakte yuvarlağımsı veya genişçe üçgen biçimli, tabanda sapı kavrayan şekilde ve 7-25 x 10-31 mm boyutlardadır. Çiçek kurulları halka dizilişli, 1-5 adet ve herbiri 4-10 çiçeklidir. Çiçek çanağı 4-8.5 mm uzunlukta ve borumsudur, dişler 1.5-4 mm uzunlukta ve tüp boyna eşit veya hafifçe daha uzuncadır. Taç 13-28 mm uzunlukta, eflatunumsu renktedir ve alt dudak koyu eflatun beneklidir; tüp beyazımsı, 10-25 mm uzunlukta ve düzdür, annulus yoktur; üst dudak 2-6 mm uzunluktadır. Meyve sert kabuklu ve 1.9-2.5 x 0.9-1.5 mm boyutlardadır; yüzeyi pürüzsüz ve koyu kahverengidir, üzeri beyazımsı benekli olabilir.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)