floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Lamium amplexicaule
 
Aysantı Beli / Ankara - Mayıs 2020 © Mustafa Gökmen
Lamium amplexicauleLamium amplexicauleLamium amplexicauleLamium amplexicauleLamium amplexicauleLamium amplexicaulephotos
Gözlem bildir
Baltutan
Lamiaceae / Lamium / Lamium amplexicaule
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Baltutan (Lamium amplexicaule) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 0-2270 m yükseklikler arasında; yamaçlar, açık bozkırlar, yetiştirilmiş topraklar, yol kenarları ve, döküntü alanlarda doğal gelişim gösterir.


Türkçe literatürde genellikle Baltutan olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde ballıbaba olarak bilinir. Bilimsel olarak Lamium amplexicaule L. şeklinde tanımlanır.

Lamium etimolojisi

Lamium cins adı Latincede `ağzı açık` anlamına gelen lamia kelimesinden türetilmiştir; cinsin çiçeklerinin şeklini işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


50 cm kadar boylanabilen tek yıllık otsu bir bitkidir. Gövde kesiti dört köşeli, yüzeyi havlı veya tüysüzdür. Yapraklar yumurtamsı-böbreksi ya da dairemsi formda ve genellikle 7-25 x 7-27 mm boyutlardadır; uç kısmı kalpsi veya küttür; kenarlar küt dişli, ikili küt dişli veya elsi lobludur. Yaprak sapı kısa, koyu yeşil ve narin tüylüdür. Çiçeklenme Şubat-Kasım ayları arasında gerçekleşir. Brakte yuvarlağımsı veya genişçe üçgen biçimli, tabanda sapı kavrayan şekilde ve 7-25 x 10-31 mm boyutlardadır. Çiçek kurulları halka dizilişli, 1-5 adet ve herbiri 4-10 çiçeklidir. Çiçek çanağı 4-8.5 mm uzunlukta ve borumsudur, dişler 1.5-4 mm uzunlukta ve tüp boyna eşit veya hafifçe daha uzuncadır. Taç 13-28 mm uzunlukta, eflatunumsu renktedir ve alt dudak koyu eflatun beneklidir; tüp beyazımsı, 10-25 mm uzunlukta ve düzdür, annulus yoktur; üst dudak 2-6 mm uzunluktadır. Meyve sert kabuklu ve 1.9-2.5 x 0.9-1.5 mm boyutlardadır; yüzeyi pürüzsüz ve koyu kahverengidir, üzeri beyazımsı benekli olabilir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Lamium amplexicauleGürün / Sivas
Mart 2024 ©Mustafa Gökmen
Lamium amplexicauleİkisaray / Uşak
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleYeşilada / Eğirdir / Isparta
Nisan 2023 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleKöseler / Ulubey / Uşak
Mart 2023 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleGündoğan / Polatlı / Ankara
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleDutözü / Kahramankazan / Ankara
Nisan 2022 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleÇankaya / Ankara
Mart 2019 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleKarakütük / Tarsus / Mersin
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleBüyükoturak / Banaz / Uşak
Nisan 2021 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleYaşamkent / Çankaya / Ankara
Mayıs 2021 ©Figen Balamur Uğur
Lamium amplexicauleİmralı / Bayat / Afyonkarahisar
Nisan 2021 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleSivrihisar / Eskişehir
Nisan 2021 ©Serdar Ölez
Lamium amplexicauleCunda Adası / Ayvalık / Balıkesir
Nisan 2021 ©Nilgün Sönmez
Lamium amplexicauleAysantı Beli / Ankara
Mayıs 2020 ©Mustafa Gökmen
Lamium amplexicauleGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Lamium amplexicauleKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan L. amplexicaule taksonları: Lamium amplexicaule var. aleppicum, Lamium amplexicaule var. amplexicaule, Lamium amplexicaule var. bornmuelleri, Lamium amplexicaule var. incisum
Türkiye´de doğal yayılan Lamium türleri: L.album, L.amplexicaule, L.eriocephalum, L.galactophyllum, L.galeobdolon, L.garganicum, L.macrodon, L.maculatum, L.moschatum, L.multifidum, L.orientale, L.purpureum, L.tomentosum, L.tschorochense, L.vreemanii




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)