floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Euphorbia dendroides
 
Emecik / Datça / Muğla - Mart 2016 © Serdar Ölez
Euphorbia dendroidesEuphorbia dendroidesEuphorbia dendroidesEuphorbia dendroidesEuphorbia dendroidesEuphorbia dendroidesphotos
Gözlem bildir
Ağaç Sütleğen
Euphorbiaceae / Euphorbia / Euphorbia dendroides
mapmapmap
Çatalsütleğen (Euphorbia dendroides) Sütleğengiller (Euphorbiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Asıl Ege, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 10-400 m yükseklikler arasında; taşlık kireçtaşı yamaçlar ve genellikle denize yakın yerlerde gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle çatalsütleğen olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde çalı sütleğen veya çatal sütleğen olarak bilinir. Bilimsel olarak Euphorbia dendroides L. şeklinde tanımlanır.

Euphorbia etimolojisi

Yunan fizikçisi Euphorbos, kaktüs benzeri bir bitkiden bahsederek güçlü bir müshil olarak kullanıldığını yazmıştır; Numidia Kralı II.Juba MS 12`de bu bitkiye Euphorbos adını vermiştir; 1753`te bu bitkiyi de içeren tüm cins Euphorbia olarak adlandırılmıştır.

dendroides etimolojisi

Dendroides Yunancada `ağaç` anlamına gelen dendron kelimesi ile `biçim, tip` anlamına gelen eidos kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir; ağaçsı anlamındadır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


2 m kadar boy ve çap yapabilen, yarım küre formlu çalı veya ağaççıklardır. Gövde sık dallı ve tüysüzdür. Sap ve birincil demet yaprakları şeritsi veya eliptik-mızraksı, 2-6 x 0.3-0.8 cm, küt veya dikensi uçlu, tam kenarlı; ikincil demet yaprakları eşkenar dörtgen, yumurtamsı veya böbreksi, 0.5-1 x 1-1.5 cm, sarımsı renktedir. Çiçeklenme Mart-Mayıs ayları arasında; ikincil demet 5li, beze yuvarlağımsı, 2 kısa boynuzludur. Meyve 6-7 mm çapta, 3 derin loblu; loblar boylamasına yassı, neredeyse pürüzsüz; tohumlar yassı yumurta biçimli, 2.5-3 mm, pürüzsüz, soluk gri; tohum göbeği yarım küreseldir.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Euphorbia dendroidesGökbel / Ortaca / Muğla
Kasım 2023 ©Volkan Yalazay
Euphorbia dendroidesEmecik / Datça / Muğla
Mart 2016 ©Serdar Ölez

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Euphorbia türleri: E.acanthothamnos, E.agraria, E.aleppica, E.altissima, E.amygdaloides, E.anacampseros, E.apios, E.arguta, E.arvalis, E.aulacosperma, E.austroanatolica, E.barrelieri, E.belgradica, E.cassia, E.chaborasia, E.chamaesyce, E.characias, E.cheiradenia, E.condylocarpa, E.coniosperma, E.craspedia, E.cyparissias, E.davisii, E.dendroides, E.denticulata, E.dimorphocaulon, E.djimilensis, E.epithymoides, E.eriophora, E.erubescens, E.erythrodon, E.esula, E.exigua, E.falcata, E.fistulosa, E.forsskalii, E.gaillardotii, E.glareosa, E.grisophylla, E.haussknechtii, E.helioscopia, E.herniariifolia, E.heteradena, E.heterophylla, E.hierosolymitana, E.hirsuta, E.humifusa, E.iberica, E.illirica, E.isaurica, E.kotschyana, E.lagascae, E.lathyris, E.ledebourii, E.lucida, E.macrocarpa, E.macroceras, E.macroclada, E.maculata, E.marschalliana, E.microsphaera, E.myrsinites, E.nutans, E.oblongata, E.oblongifolia, E.orientalis, E.oxyodonta, E.palustris, E.pannonica, E.paralias, E.peplis, E.peplus, E.pestalozzae, E.petiolata, E.petrophila, E.phymatosperma, E.physocaulos, E.pisidica, E.platyphyllos, E.prostrata, E.rhabdotosperma, E.rhytidosperma, E.rigida, E.salicifolia, E.sanasunitensis, E.schottiana, E.segetalis, E.seguieriana, E.serpens, E.sintenisii, E.smirnovii, E.spinosa, E.squamosa, E.stricta, E.szovitsii, E.taurinensis, E.terracina, E.thompsonii, E.valerianifolia, E.wittmannii
Gözlem bildirilen diğer Euphorbia türleri: E.hypericifolia, E.marginata, E.milii, E.pulcherrima, E.tirucalli




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)