floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Fagus orientalis
 
Polonezköy / İstanbul - Nisan 2016 © Serdar Ölez
Fagus orientalisFagus orientalisFagus orientalisFagus orientalisFagus orientalisFagus orientalisphotos
Gözlem bildir
Doğu Kayını
Fagaceae / Fagus / Fagus orientalis
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Kayın (Fagus orientalis) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Sıklıkla 700-1300 m, nadiren 30-2000 m yükseklikler arasında; yaprak döken ve karışık ormanlarda (meşe-kestane-gürgen veya göknar ve karaçam veya sarıçamlardan oluşan) doğal gelişim gösterirler.


Türkçe literatürde genellikle Kayın olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde moni (çamlıhemşin) olarak bilinir. Bilimsel olarak Fagus orientalis Lipsky şeklinde tanımlanır.

Fagus etimolojisi

Fagus Yunancada `kayın` anlamına gelen phegos kelimesinden türetilmiştir; phegos eski Yunancada aynı zamanda `yenilebilir` bazen de `meşe` anlamına da gelir.

orientalis etimolojisi

Orientalis Latincede orientale kelimesinden gelir ve doğuyu hatırlatan veya doğudan gelen anlamına gelir; Asya veya Avustralya kaynaklı tür dağılımına dikkat çeker. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Lipsky kısaltması bilim insanı Vladimir Ippolitovich Lipsky (1863-1937) için kullanılmıştır.

Morfoloji


40 m boylanabilen, kışın yapraklarını döken bir ağaçtır. Gövde kabuğu açık gri ve pürüzsüzdür. Genç filizler kırmızımsı-kahverengi ve havlıdır. Yapraklar 6.5-15.5 x 3.5-8 cm boyutlarda, genişçe eliptik-ters yumurtamsı veya ters yumurtamsı-dikdörtgenimsi, nadiren yumurtamsı formda, keskin uçlu veya kısa sivri uçlu, 8-13 çift damarlı, tabanı genişçe kamamsı veya yuvarlağımsı ve tam kenarlı veya hafifçe dalgalıdır; her iki yüzeyi genellikle tüysüz, alt yüzeyde orta damar ve ana damarlar boyunca uzun ipeksi-cılız tüylüdür; yaprak sapı havlıdır ve 0.6-1.2 cm uzunluktadır; stipül 3.5 mm uzunluktadır ve erken dökülür. Çiçeklenme Mayıs ayında gerçekleşir; iki farklı formda tomurcuk kabuğu verdır, üsttekiler biz şeklinde, alttakiler ispatula biçimlidir ve 5-15 x 2-4 mm arası boyutlardadır; çiçek kümesi sapı havlı ve 2.5-3.5 cm uzunluktadır. Meyve sert kabuklu ve 1.2-2.2 cm boyutlardadır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Fagus orientalisİnaltı / Ayancık / Sinop
Kasım 2023 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisSarıkum / Sinop
Ekim 2023 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisKalekaya / Onikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Fagus orientalisSeyrek / Mengen / Bolu
Ağustos 2021 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisOnikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisKozpınar / Bozüyük / Bilecik
Mayıs 2021 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisErfelek / Sinop
Ekim 2020 ©Mustafa Gökmen
Fagus orientalisDarıyeri Bakacak / Kaynaşlı / Düzce
Ekim 2020 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisPolonezköy / İstanbul
Nisan 2016 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisAkçakoca / Düzce
Ekim 2018 ©Serdar Ölez
Fagus orientalisUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Fagus orientalisKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Fagus türleri: F.orientalis, F.sylvatica




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)