floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Scabiosa rotata
 
Nallıhan / Ankara - Mayıs 2016 © Serdar Ölez
Scabiosa rotataScabiosa rotataScabiosa rotata
Gözlem bildir
Top Uyuzotu
Caprifoliaceae / Scabiosa / Scabiosa rotata
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Topuyuzotu (Scabiosa rotata) Hanımeligiller (Caprifoliaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Batı ve Orta Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 350-2440 m yükseklikler arasında; bozkırlar, ağaçlıklar içindeki açıklıklar ve nadas tarlalarında doğal gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Topuyuzotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde zivan, kumotu, gıcıkotu veya lomelosia rotata olarak bilinir. Bilimsel olarak Scabiosa rotata M.Bieb. şeklinde tanımlanır.

Scabiosa etimolojisi

Scabiosa cins adı Latincede `uyuz` anlamına gelen scabies kelimesinden türetilmiştir; bazı türlerinin geçmişte geleneksel olarak uyuz tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji


5-10 cm boylanabilen, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler dik, havlı ve sert kıllı ve sıklıkla tabandan dallanmıştır. Alt yapraklar genellikle dikdörtgenimsi-mızraksı, tam kenarlı; üst yapraklar iki derin tüysüdür ve loblar şeritsidir. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında; filariler 8-10, mızraksı, genellikle çiçeklerden uzunca, bazen 2 katı kadar uzun; çiçek tablası 0.75-2.5 cm çapta, hemen hemen ışınsal; çiçekler açık mor-pembe arası; merkez çiçekler küresel; involusel 4-6 mm, uzun cılız tüylü, çıkıntılar arasında kalan oyuklar şeritsi-eliptik veya dikdörtgenimsi, 2-3 mm uzun ve yarıklı; taççık 4-7 mm, 28-30 damarlı, damarlar bazen eflatun renkte; çanak uzun bir sap üzerinde; kılçıklar 6-7 mm uzunluktadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Scabiosa rotataProf. Dr. Ahmet Taner Kışlalı / Çankaya 
Mayıs 2021 ©Figen Balamur Uğur
Scabiosa rotataBademlik / İmrahor / Ankara
Mayıs 2020 ©Mustafa Gökmen
Scabiosa rotataNallıhan / Ankara
Mayıs 2016 ©Serdar Ölez
Scabiosa rotataGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Scabiosa rotataGünpınar / Darende / Malatya
Nisan 2017 ©Şükrü Karakuş vd.
Scabiosa rotataAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Scabiosa rotataPülümür / Tunceli
Aralık 2017 ©Ebru Yüce Babacan vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Scabiosa türleri: S.argentea, S.atropurpurea, S.balianii, S.bicolor, S.calocephala, S.canescens, S.caucasica, S.columbaria, S.cosmoides, S.crinita, S.glanduligera, S.hispidula, S.hololeuca, S.kurdica, S.lycia, S.micrantha, S.olivieri, S.paucidentata, S.persica, S.polykratis, S.prolifera, S.pseudograminifolia, S.reuteriana, S.rotata, S.rufescens, S.sicula, S.solymica, S.sosnowskyi, S.sulphurea, S.triniifolia, S.variifolia, S.velenovskiana




Kaynaklar
  1. PANAYIR, T , BAYKAL, T . (1997). SCABIOSA ROTATA BIEB. (DİPSACACEAE) ÜZERİNDE MORFOLOJİK ve ANATOMİK ARAŞTIRMALAR :. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University , 26 (1) , 0-0 . DOI: 10.1501/Eczfak_0000000311 (http://dergipark.org.tr/tr/pub/jfpanu/issue/35545/394624)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)