floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Salvia aytachii
 
Nallıhan / Ankara - Mayıs 2016 © Serdar Ölez
Salvia aytachiiSalvia aytachiiSalvia aytachiiSalvia aytachiiSalvia aytachiiSalvia aytachiiphotos
Gözlem bildir
Ay Şalbası
Lamiaceae / Salvia / Salvia aytachii
mapmap
Ayşalbası (Salvia aytachii) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Sakarya alt bölgesinde yayılış göstermektedir. 650-870m yükseklikte, kayalık kireçtaşı yamaçlar, kuru bozkır, nadas tarlaları, yol kenarlarında yetişir.

Bilimsel olarak Salvia aytachii Vural & Adıgüzel şeklinde tanımlanır.

Salvia etimolojisi

Salvia Latincede 'kendini iyi ve sağlıklı hissetmek, sağlık, iyileşmek' anlamına gelen salvere sözcüğünden türetilmiştir; ayrıca salus 'sağlık, refah, refah veya kurtuluş' anlamındadır; bitkinin iyileştirici özelliklerine atıfta bulunur. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Vural kısaltması bilim insanı Mecit Vural (1983) için kullanılmıştır; Vural Türkiye´nin önde gelen bitki bilimcilerindendir; 2022 yılı itibarıyla 19 türün ilk yayın makalesini hazırlamıştır. Adıgüzel kısaltması bilim insanı Nezaket Adıgüzel (1999) için kullanılmıştır.

Morfoloji


20-50 cm boylanabilen, sık dokulu, odunsu köklü, çok yıllık endemik bir bitkidir. Gövdeler dik, dallanmamış ve alt kısımları tüylerle kaplıdır. Yapraklar 1.5-3 cm uzunlukta, 0.8-1.5 cm genişlikte, çoğunlukla bazal (tabandan çıkan), yuvarlağımsı-eliptik, buruşuk, ince dişli kenarlı, basık tüylü; yaprak sapı 1-3 cm ve tüylüdür. Mayıs-Temmuz aylarında çiçek açar. Çiçekler gövde etrafına 4-8li dairesel dizilimli kurullar halinde, kurullar genellikle birbirinden ayrık; çiçek sapları 6-7 mm, yatık tüylü, nadiren tüysüz; çanak yapraklar çanımsı, 16-18 mm, pembemsi-mordan, sarımsı yeşile kadar değişik renkte, seyrek tüylü; taç yaklaşık 23-25 mm, pembemsi beyaz renkte, tüp düzdür (doğrusaldır).


listMaplistPiclist

Gözlemler


Salvia aytachiiYeşilağaç / Beypazarı / Ankara
Mayıs 2023 ©Mustafa Gökmen
Salvia aytachiiNallıhan / Ankara
Mayıs 2016 ©Serdar Ölez
Salvia aytachiiAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Salvia türleri: S.absconditiflora, S.adenocaulon, S.adenophylla, S.aethiopis, S.albimaculata, S.amplexicaulis, S.anatolica, S.aramiensis, S.argentea, S.aristata, S.atropatana, S.aucheri, S.aytachii, S.ballsiana, S.blepharochlaena, S.brachyantha, S.bracteata, S.cadmica, S.caespitosa, S.candidissima, S.cassia, S.cedronella, S.ceratophylla, S.cerino-pruinosa, S.chionantha, S.chrysophylla, S.cilicica, S.cyanescens, S.dichroantha, S.divaricata, S.dorystaechas, S.ekimiana, S.eriophora, S.ertekinii, S.euphratica, S.forskahlei, S.freyniana, S.frigida, S.fruticosa, S.glutinosa, S.halophila, S.haussknechtii, S.hedgeana, S.heldreichiana, S.huberi, S.hydrangea, S.hypargeia, S.indica, S.kronenburgii, S.kurdica, S.limbata, S.longipedicellata, S.macrochlamys, S.macrosiphon, S.marashica, S.microstegia, S.modesta, S.montbretii, S.multicaulis, S.napifolia, S.nemorosa, S.nutans, S.nydeggeri, S.odontochalmys, S.pachystachys, S.palaestina, S.pilifera, S.pinnata, S.pisidica, S.poculata, S.pomifera, S.potentillifolia, S.pseudeuphratica, S.quezelii, S.recognita, S.reeseana, S.rosifolia, S.russellii, S.sclarea, S.sericeotomentosa, S.siirtica, S.smyrnaea, S.spinosa, S.staminea, S.suffruticosa, S.syriaca, S.tchihatcheffii, S.tigrina, S.tobeyi, S.tomentosa, S.trichoclada, S.verbenaca, S.vermifolia, S.verticillata, S.virgata, S.viridis, S.viscosa, S.wiedemannii, S.xanthocheila, S.yosgadensis
Gözlem bildirilen diğer Salvia türleri: S.microphylla, S.splendens




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)