floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Centaurea urvillei
 
Kayadibi / Elmadağ / Ankara - Haziran 2016 © Serdar Ölez
Centaurea urvilleiCentaurea urvilleiCentaurea urvilleiCentaurea urvilleiCentaurea urvillei
Gözlem bildir
Alakötürüm
Asteraceae / Centaurea / Centaurea urvillei
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Alakötürüm (Centaurea urvillei) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Batı ve Orta Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye`de hemen her bölgede, 50-2800 m yüksekliklerde, kurak taşlık yamaç ve kayalıklarda yetişir.

Türkçe literatürde genellikle Alakötürüm olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde peygamber çiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Centaurea urvillei DC. şeklinde tanımlanır.

Centaurea etimolojisi

Centaurea cins adı Latincede `yüz` anlamına gelen centum kelimesi ile `altın` anlamına gelen aurum kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin ilk tür örneğinin parlak sarı çiçeklerine işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. DC. kısaltması bilim insanı Augustin Pyramus de Candolle (1778-1841) için kullanılmıştır; Candolle İsviçreli bir botanikçidir

Morfoloji


5-30 cm boylanabilen, tek veya çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövde basit veya tabana yakın dallanmış biçimdedir. Yapraklar hafifçe örümcek ağsı tüylü veya kaba tüylü; lirat; uca yakın dilimler üçgen biçimli, eşkenar dörtgen biçimli veya dikdörtgenimsi-yumurtamsı, diğer dilimler sıklıkla küçük loblu mızraksı, dikdörtgenimsi veya lirat formdadır. Çiçeklenme Haziran-Ağustos döneminde gerçekleşir; çiçek pembe-eflatun veya beyazımsı renkte, 20-40 x 15-40 mm boyutlarda, yumurtamsı-küremsi şekilli; involukrum 20-40 x 15-40 mm, yumurta biçimli veya küremsi; involukrum pulları çok değişken, çok sayıda 3-5 mm kirpikli, uç kısım 10-30 mm uzunlukta dikenlidir. Meyveler sert kabuklu, 4-6 mm; pappus 8-11 mm uzunluktadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Centaurea urvilleiNallıhan / Ankara
Haziran 2018 ©Fuat Turan
Centaurea urvilleiHüyük / Konya
Haziran 2017 ©Ahmet Demirtaş
Centaurea urvilleiÇelebi / Çankırı
Haziran 2017 ©Ahmet Demirtaş
Centaurea urvilleiÇamlıyayla / Mersin
Mayıs 2018 ©Serdar Ölez
Centaurea urvilleiKayadibi / Elmadağ / Ankara
Haziran 2016 ©Serdar Ölez
Centaurea urvilleiAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan C. urvillei taksonları: Centaurea urvillei subsp. armata, Centaurea urvillei subsp. hayekiana, Centaurea urvillei subsp. nimrodis, Centaurea urvillei subsp. stepposa, Centaurea urvillei subsp. urvillei
Türkiye´de doğal yayılan Centaurea türleri: C.acicularis, C.aegialophila, C.aggregata, C.akmanii, C.aksoyi, C.aladaghensis, C.albiflora, C.albonitens, C.amaena, C.amanicola, C.amanosensis, C.antalyensis, C.anthemifolia, C.antiochia, C.antitauri, C.aphrodisea, C.arenaria, C.arifolia, C.armena, C.athoa, C.aucheri, C.austroanatolica, C.aytugiana, C.aziziana, C.babylonica, C.balsamita, C.baseri, C.behen, C.bingoelensis, C.bruguierana, C.cadmea, C.calcitrapa, C.calolepis, C.cankiriensis, C.carduiformis, C.cariensiformis, C.cariensis, C.cassia, C.cataonica, C.chaldaeorum, C.cheirolepidoides, C.cheirolopha, C.chrysantha, C.consanguinea, C.coronopifolia, C.cuneifolia, C.davisii, C.deflexa, C.demirizii, C.derderiifolia, C.dichroa, C.diffusa, C.doddsii, C.drabifolia, C.drabifolioides, C.dursunbeyensis, C.elazigensis, C.ensiformis, C.ertugruliana, C.fenzlii, C.foliosa, C.gigantea, C.glabroauriculata, C.glastifolia, C.goksivriensis, C.gulissashvilii, C.hakkariensis, C.halophila, C.handelii, C.haradjianii, C.haussknechtii, C.helenioides, C.hermannii, C.hierapolitana, C.hyalolepis, C.iberica, C.inermis, C.inexpectata, C.isaurica, C.jacea, C.kaynakiae, C.kilaea, C.kirmacii, C.kizildaghensis, C.kochiana, C.kotschyi, C.kurdica, C.laxa, C.leptophylla, C.longifimbriata, C.luschaniana, C.lycaonica, C.lycia, C.lycopifolia, C.lydia, C.macrocephala, C.macroptilon, C.malatyensis, C.marashica, C.mersinensis, C.nallihanensis, C.nemecii, C.nerimaniae, C.nigrescens, C.nivea, C.nydeggeri, C.obtusifolia, C.ochrocephala, C.odyssei, C.oltensis, C.olympica, C.pamphylica, C.paphlagonica, C.patula, C.persica, C.pestalozzae, C.phrygia, C.pinetorum, C.polyclada, C.polypodiifolia, C.pseudokotschyi, C.pseudoreflexa, C.pseudoscabiosa, C.pterocaula, C.ptosimopappa, C.ptosimopappoides, C.pulchella, C.reflexa, C.regia, C.rhizantha, C.rhizocalathium, C.rigida, C.rupestris, C.sakariyaensis, C.salicifolia, C.saligna, C.salonitana, C.sclerolepis, C.scopulorum, C.sennikoviana, C.sericea, C.serpentinica, C.sieheana, C.sipylea, C.sivasica, C.solstitialis, C.sosnowskyi, C.spectabilis, C.spicata, C.spinosa, C.stapfiana, C.stereophylla, C.stevenii, C.subcordata, C.szovitsiana, C.tardiflora, C.thracica, C.tomentella, C.tossiensis, C.tuzgoluensis, C.ulrichiorum, C.urvillei, C.vanensis, C.vermiculigera, C.virgata, C.wagenitzii, C.werneri, C.wiedemanniana, C.yaltirikii, C.yozgatensis, C.zarrei, C.zeybekii, C.ziganensis




Kaynaklar
  1. Davis, 1975, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:5 Page:550
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)