floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Centaurea virgata
 
Kayadibi / Elmadağ / Ankara - Haziran 2016 © Serdar Ölez
Centaurea virgataCentaurea virgata
Gözlem bildir
Acı Süpürge
Asteraceae / Centaurea / Centaurea virgata
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Acısüpürge (Centaurea virgata) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 100-2000 m yüksekliklerde; kurak tepeler, step, kurak boş alanlarda kendiliğinden yetişir.

Bilimsel olarak Centaurea virgata Lam. şeklinde tanımlanır.

Centaurea etimolojisi

Centaurea cins adı Latincede `yüz` anlamına gelen centum kelimesi ile `altın` anlamına gelen aurum kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin ilk tür örneğinin parlak sarı çiçeklerine işaret eder.

virgata etimolojisi

Virgata Latincede `sopa gibi, değnek´ anlamına gelen virgātus kelimesinden türetilmiştir; bitkinin dik ve çubuk gibi yükselen gövdesine veya dallarına atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Lam. kısaltması bilim insanı Jean-Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarck (1744-1829) için kullanılmıştır.

Morfoloji


30-70 cm boylanabilen, çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövde dip kısmı odunsu, tabandan bir kaç gövdeli; gövdeler çok dallıdır. Yapraklar örümcek ağsı-ince kaba tüylü, çiçeklenme ardından sıklıkla dökülen; alt yapraklar çift tüysü parçalı (çiçeklenme döneminde solan); orta yapraklar tüysü parçalı, birbirinden ayrık ve 1-2 (-3) mm genişlikte şeritsi dilimli; üst yapraklar basittir. Çiçeklenme Haziran-Eylül aylarında; çiçek durumu tepecik, tek veya sıklıkla ikisi bir arada, terminal; involukrum 7-9 x 3-4 mm, iğsi; filariler uzantıları küçük, genellikle saman sarısı ve geniş eflatunumsu-kahverengi benekli, çoğunlukla yayılı veya geriye bükülmüş, 5-10 kirpikli; kirpikler 1-2 mm, 0.5-2 mm dikensi uçlu; çiçekler 4-8 (-10), eflatun, kenarları parlaktır. Meyveler sert kabuklu 3-3.8 mm; papus yoktur veya 0.5-3.5 mm uzunluktadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Centaurea virgataDoğluşah / Kütahya
Kasım 2022 ©Serdar Ölez
Centaurea virgataKayadibi / Elmadağ / Ankara
Haziran 2016 ©Serdar Ölez
Centaurea virgataGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Centaurea virgataKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Centaurea virgataAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Centaurea virgataUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Centaurea türleri: C.acicularis, C.aegialophila, C.aggregata, C.akmanii, C.aksoyi, C.aladaghensis, C.albiflora, C.albonitens, C.amaena, C.amanicola, C.amanosensis, C.antalyensis, C.anthemifolia, C.antiochia, C.antitauri, C.aphrodisea, C.arenaria, C.arifolia, C.armena, C.athoa, C.aucheri, C.austroanatolica, C.aytugiana, C.aziziana, C.babylonica, C.balsamita, C.baseri, C.behen, C.bingoelensis, C.bruguierana, C.cadmea, C.calcitrapa, C.calolepis, C.cankiriensis, C.carduiformis, C.cariensiformis, C.cariensis, C.cassia, C.cataonica, C.chaldaeorum, C.cheirolepidoides, C.cheirolopha, C.chrysantha, C.consanguinea, C.coronopifolia, C.cuneifolia, C.davisii, C.deflexa, C.demirizii, C.derderiifolia, C.dichroa, C.diffusa, C.doddsii, C.drabifolia, C.drabifolioides, C.dursunbeyensis, C.elazigensis, C.ensiformis, C.ertugruliana, C.fenzlii, C.foliosa, C.gigantea, C.glabroauriculata, C.glastifolia, C.goksivriensis, C.gulissashvilii, C.hakkariensis, C.halophila, C.handelii, C.haradjianii, C.haussknechtii, C.helenioides, C.hermannii, C.hierapolitana, C.hyalolepis, C.iberica, C.inermis, C.inexpectata, C.isaurica, C.jacea, C.kaynakiae, C.kilaea, C.kirmacii, C.kizildaghensis, C.kochiana, C.kotschyi, C.kurdica, C.laxa, C.leptophylla, C.longifimbriata, C.luschaniana, C.lycaonica, C.lycia, C.lycopifolia, C.lydia, C.macrocephala, C.macroptilon, C.malatyensis, C.marashica, C.mersinensis, C.nallihanensis, C.nemecii, C.nerimaniae, C.nigrescens, C.nivea, C.nydeggeri, C.obtusifolia, C.ochrocephala, C.odyssei, C.oltensis, C.olympica, C.pamphylica, C.paphlagonica, C.patula, C.persica, C.pestalozzae, C.phrygia, C.pinetorum, C.polyclada, C.polypodiifolia, C.pseudokotschyi, C.pseudoreflexa, C.pseudoscabiosa, C.pterocaula, C.ptosimopappa, C.ptosimopappoides, C.pulchella, C.reflexa, C.regia, C.rhizantha, C.rhizocalathium, C.rigida, C.rupestris, C.sakariyaensis, C.salicifolia, C.saligna, C.salonitana, C.sclerolepis, C.scopulorum, C.sennikoviana, C.sericea, C.serpentinica, C.sieheana, C.sipylea, C.sivasica, C.solstitialis, C.sosnowskyi, C.spectabilis, C.spicata, C.spinosa, C.stapfiana, C.stereophylla, C.stevenii, C.subcordata, C.szovitsiana, C.tardiflora, C.thracica, C.tomentella, C.tossiensis, C.tuzgoluensis, C.ulrichiorum, C.urvillei, C.vanensis, C.vermiculigera, C.virgata, C.wagenitzii, C.werneri, C.wiedemanniana, C.yaltirikii, C.yozgatensis, C.zarrei, C.zeybekii, C.ziganensis




Kaynaklar
  1. Davis, 1975, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:5 Page:496
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)