floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Cyanus tchihatcheffii
 
Gölbaşı / Ankara - Mayıs 2017 © Ahmet Demirtaş
Cyanus tchihatcheffiiCyanus tchihatcheffiiCyanus tchihatcheffiiCyanus tchihatcheffiiCyanus tchihatcheffiiCyanus tchihatcheffiiphotos
Gözlem bildir
Yanardöner
Asteraceae / Cyanus / Cyanus tchihatcheffii
mapmap
Yanardöner (Cyanus tchihatcheffii) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Sakarya alt bölgesinde yayılış göstermektedir.

Türkçe literatürde genellikle Yanardöner olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde sevgi çiçeği veya gelin düğmesi olarak bilinir. Bilimsel olarak Cyanus tchihatcheffii (Fisch. & C.A.Mey.) Wagenitz & Greuter şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir. Wagenitz kısaltması bilim insanı Gerhard Wagenitz (1927-2017) için kullanılmıştır. Greuter kısaltması bilim insanı Werner Rodolfo Greuter (1938-) için kullanılmıştır; Greuter İsviçreli bir botanikçidir.

Morfoloji


20-50 cm boylanabilen, dik gövdeli, odunsu kazık köklü, tek yıllık, Gölbaşı/Ankara bölgesine endemik bir otsu türdür. Yapraklar değişken şekil ve boyutlardadır. Çiçeklenme dönemi Nisan sonu - Mayıs başı; çiçek durumu tepecik; Ø20-25×10-15 mm boyutlarda; involukrum (çiçeğin sapa bağlandığı boyundaki yaprak grubu) 10-15×11-15 mm, geniş çan şeklinde, üzerindeki çıkıntılar 1.5-3 mm boyutlarda, çıkıntıların kenarları 6-23 adet beyaz tüylü/çıkıntılı; dilsi çiçeğin taç yaprakları pembe, eflatun veya parlak kırmızı renkte, huni şeklinde ve tırtırlı kenarlı (ayırt edici özellik); tüpsü çiçek gül rengi - eflatun renktedir. Meyve sert kabuklu, 3.5-4(-5) mm boyutlarda ve tohum göbeği çok belirgindir.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Cyanus tchihatcheffiiGölbaşı / Ankara
Mayıs 2019 ©Ahmet Demirtaş
Cyanus tchihatcheffiiGölbaşı / Ankara
Mayıs 2017 ©Ahmet Demirtaş
Cyanus tchihatcheffiiGölbaşı / Ankara
Mayıs 2019 ©Mustafa Gökmen
Cyanus tchihatcheffiiGölbaşı / Ankara
Nisan 2018 ©Ahmet Demirtaş
Cyanus tchihatcheffiiAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Cyanus türleri: C.bourgaei, C.cheiranthifolius, C.depressus, C.eflanensis, C.germanicopolitanus, C.lanigerus, C.matthiolifolius, C.nigrifimbrius, C.pichleri, C.pinardii, C.raimondoi, C.reuterianus, C.segetum, C.tchihatcheffii, C.thirkei, C.triumfettii, C.woronowii




Kaynaklar
  1. Okay, Yesim & Demir, Koksal. (2011). Critically endangered endemic Centaurea tchihatcheffii Fisch. and Mey. and its propagation possibilities. African Journal of Agricultural Research Special Review. 525. 3536-3541. 
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)