floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Impatiens noli-tangere
 
Haçapit / Pazar / Rize - Eylül 2017 © Serdar Ölez
Impatiens noli-tangereImpatiens noli-tangereImpatiens noli-tangereImpatiens noli-tangere
Gözlem bildir
Kına Çiçeği
Balsaminaceae / Impatiens / Impatiens noli-tangere
mapmapmapmapmap
Kınaçiçeği (Impatiens noli-tangere) Kınaçiçeğigiller (Balsaminaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 900-1700 m yüksekliklerde, nemli ve sulak yerlerde yetişir.

Türkçe literatürde genellikle Kınaçiçeği olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde dokunmabana çiçeği veya ğaliş üina olarak bilinir. Bilimsel olarak Impatiens noli-tangere L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


60 cm kadar boylanabilen, dik gövdeli, tek yıllık, otsu bir bitkidir. Gövde ve yapraklar tüysüzdür. Yapraklar almaşık dizili, hemen hemen eliptik, saplı, kaba testere dişli, dişler genellikle oldukça keskin olmayan ve dikensi uçludur. Çiçeklenme Temmuz-Eylül ayları arasında; çiçek kurulu talkım (cymes), yaprak koltuklarında, birkaç çiçekli; çiçekler gonca halinde döllenebilen; alt çanak yapraklar konik mahmuza doğru uzayan, genellikle kıvrımlı, sarı, sıklıkla kahverengimsi benekli, ~ 2.5 mm; taç yanal lobları kabzalı ve iki çıkıntılı. Meyve elastik ve etli bir kapsül şeklinde; kuruduğunda yada bir şey dokunduğunda şiddetli bir patlama ile tohumlarını uzaklara fırlatır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Impatiens noli-tangereGorgit / Borçka / Artvin
Temmuz 2016 ©Mustafa Gökmen
Impatiens noli-tangereHaçapit / Pazar / Rize
Eylül 2017 ©Serdar Ölez
Impatiens noli-tangereKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Impatiens türleri: I.noli-tangere, I.walleriana




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)