floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Campanula glomerata
 
Borçka / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen
Campanula glomerataCampanula glomerataCampanula glomerataCampanula glomerataCampanula glomerataCampanula glomerataphotos
Gözlem bildir
Yumak çanı
Campanulaceae / Campanula / Campanula glomerata
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Yumakçanı (Campanula glomerata) Çançiçeğigiller (Campanulaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesinden 2700 m yüksekliklere kadar; çalılıklar, orman kenarları, çayırlıklar, meralar ve benzeri yerlerde gelişim gösterirler.

Bilimsel olarak Campanula glomerata L. şeklinde tanımlanır.

Campanula etimolojisi

Campanula Latincede küçük çan anlamında kullanılır.

glomerata etimolojisi

Glomerata Latincede `ip yumağı` anlamına gelen glomus kelimesinden türetilmiştir; sıklıkla bitkinin yoğun çiçek kurulunu işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


30-60 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövde sert tüylü, dik, basit, yapraklı, sıklıkla kırmızımsıdır. Yapraklar çok değişken; dip ve alt sap yapraklar yumurtamsı-dikdörtgenimsi veya yumurtamsı-mızraksı, nadiren dairesel-böbreksi, kalpsi formda, tabanı yuvarlatılmış veya kamamsı, daralan veya küt uçlu, ince dişli veya düzensiz olarak tırtırlı dişli, yaprak sapı 15 cm; üst yapraklar daha küçük ve dar, sapsız - sıklıkla tabanda gövdeyi kavrar. Çiçeklenme Haziran-Eylül aylarında; çiçek durumu yaprak ile dal arası başağımsı terminal, nadiren sadece terminal; involukral brakte üçgen-yumurtamsı veya geniş kalpsi; çanak loblar dik, mızraksı, 4-6 mm, kalın-sert tüylü; taç yaprak silindirik-huni şeklinde, 15-20 mm, 1/3`ünden bölünmüş, menekşe rengi, mavi veya eflatunumsu-mavi, tüysüz veya ince dış kısmı yumuşak kısa tüylü; tepecik (2-)3`e bölünmüştür. Meyve küremsi kapsül şeklinde; 4-5 x 6-8 mm; ince yumuşak kısa tüylü; tohumlar dikdörtgenimsi, basık, 1 x 0.4 mm, kahverengi ve parlaktır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Campanula glomerataŞampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Campanula glomerataBeypazarı / Ankara
Temmuz 2022 ©Serdar Ölez
Campanula glomerataGüroymak / Bitlis
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Campanula glomerataAhlat / Bitlis
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Campanula glomerataUşakgöl / Ankara
Ağustos 2020 ©Mustafa Gökmen
Campanula glomerataDoğanyurt / Beypazarı / Ankara
Temmuz 2020 ©Mustafa Gökmen
Campanula glomerataBorçka / Artvin
Temmuz 2019 ©Mustafa Gökmen
Campanula glomerataKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan C. glomerata taksonları: Campanula glomerata subsp. hispida
Türkiye´de doğal yayılan Campanula türleri: C.acutiloba, C.aghrica, C.ajugifolia, C.akgulii, C.aktascii, C.alisan-kilincii, C.alliariifolia, C.antalyensis, C.argentea, C.armena, C.aucheri, C.axillaris, C.balansae, C.bellidifolia, C.betonicifolia, C.betulifolia, C.bipinnatifida, C.bluemelii, C.bononiensis, C.bornmuelleri, C.buseri, C.cervicaria, C.choruhensis, C.collina, C.conferta, C.coriacea, C.crispa, C.cymbalaria, C.damboldtiana, C.davisii, C.delicatula, C.demirsoyi, C.dersimensis, C.drabifolia, C.ekimiana, C.erinus, C.fastigiata, C.flaccidula, C.fruticulosa, C.glomerata, C.grandis, C.hacerae, C.hagielia, C.haradjanii, C.hedgei, C.hierosolymitana, C.iconia, C.involucrata, C.isaurica, C.jacquinii, C.kirikkaleensis, C.kotschyana, C.koyuncui, C.lactiflora, C.latifolia, C.ledebouriana, C.leucosiphon, C.lingulata, C.lycica, C.lyrata, C.macrostachya, C.macrostyla, C.malatyaensis, C.mardinensis, C.massalskyi, C.medium, C.mugeana, C.munzurensis, C.myrtifolia, C.oligosperma, C.olympica, C.ovacikensis, C.pamphylica, C.patula, C.peregrina, C.persica, C.persicifolia, C.peshmenii, C.phrygia, C.phyctidocalyx, C.pinnatifida, C.podocarpa, C.pontica, C.postii, C.propinqua, C.psilostachya, C.ptarmicifolia, C.pterocaula, C.pubicalyx, C.pulvinaris, C.pyramidalis, C.quercetorum, C.radula, C.ramosissima, C.rapunculoides, C.rapunculus, C.raveyi, C.retrorsa, C.reuteriana, C.rimarum, C.rotundifolia, C.rumeliana, C.saxonorum, C.sclerotricha, C.scoparia, C.seraglio, C.sibirica, C.silifkeensis, C.simulans, C.sivasica, C.sorgerae, C.sparsa, C.spathulata, C.stellaris, C.stevenii, C.stricta, C.strigillosa, C.strigosa, C.telephioides, C.telmessi, C.teucrioides, C.tomentosa, C.trachelium, C.trachyphylla, C.tridentata, C.troegerae, C.yaltirikii, C.yildirimlii
Gözlem bildirilen diğer Campanula türleri: C.poscharskyana




Kaynaklar
  1. Davis, 1978, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:6 Page:17
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)