floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Araucaria araucana
 
İ.Ü. Orman Fakültesi / İstanbul - Ocak 2020 © Peren Tuzkaya
Araucaria araucanaAraucaria araucanaAraucaria araucanaAraucaria araucanaAraucaria araucanaAraucaria araucanaphotos
Gözlem bildir
Maymun çıkmaz ağacı
Araucariaceae / Araucaria / Araucaria araucana
map
Maymun çıkmaz ağacı (Araucaria araucana) Türkiye´de doğal kaydı bulunmayan egzotik bir türdür; doğal yayılış bölgesi dışına çıkarılarak Türkiye'ye getirilerek ekilmiş veya dikilmiştir; Türkiye'de doğal ortamda çoğalmaz, ancak insan eliyle yetiştirilebilir. Doğal yayılış alanı Şili’nin güneyi ve Güneybatı Arjantin’deki And Dağlarıdır. Soğuklara en dayanıklı olan türüdür. Türkiye’de park ve bahçelerde kullanılan çok dekoratif bir ağaçtır.

Bilimsel olarak Araucaria araucana (Molina) K. Koch. şeklinde tanımlanır.

Araucaria etimolojisi

Araucaria: Şilide bir yerleşim adı olan Araucodan türetilmiştir; Araucodan anlamındadır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Molina kısaltması bilim insanı Giovanni Ignazio (Juan Ignacio) Molina (1737-1829) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Doğal alanlarında erkek bireyleri 15-18 m, dişileri ise 30-50 m ye kadar boylanabilen; park ve bahçelerde ise 10 m’yi nadiren geçen herdemyeşil ağaçlardır. Gövdesi düzgündür; özellikle genç bireyleri simetriktir ve konik formludur. Gövdeden çevrel olarak çıkan dallar yatay yönde uzanır ve etrafı açıksa dallanabilir. En üstteki dallar yükselicidir; alttakiler ise aşağı sarkar. 25-50 mm uzunluğunda ve sapsız olan yaprakları, deri gibi sert, üçgen şeklinde, uçları sivri, batıcı ve her iki yüzü koyu yeşildir; sürgünlere kiremitvari şekilde sık ve sarmal olarak dizilmiştir. Yaprakların üst yüzü içbükey, alt yüzü dışbükeydir. Yapraklar 10-15 yıl sonra kahverengine dönüşerek uzun yıllar gövde ya da sürgün üzerinde kalır. Erkek ve dişi çiçekler genellikle ayrı ağaçlarda bulunur. Erkek çiçekler 8-12 cm uzunluğunda ve silindiriktir. Dişi çiçekleri 14-20 cm genişliğinde ovalimsi-küresel formlu dik duran bir kozalak oluşturur; kahverengi ve odunsudur; sürgünlerin ucunda dik durur; 2-3 yılda olgunlaşır ve dağılır. Kırmızımsı-kahverengi kanatsız tohumları 3-4,5 cm uzunluğundadır ve yenir (Kayacık, 1980; Bailey, 1977; Rehder, 1977; Krüssmann, 1985).



listMaplistPiclist

Gözlemler


Araucaria araucanaİ.Ü. Orman Fakültesi / İstanbul
Ocak 2020 ©Peren Tuzkaya
Araucaria araucanaİ.Ü. Orman Fakültesi / İstanbul
Ocak 2020 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Gözlem bildirilen diğer Araucaria türleri: A.angustifolia, A.heteropylla




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Kayacık, H. 1980. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sitematiği, Cilt 1, Gymnospermae (Açık Tohumlular). İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını No:2642/281.
  3. Bailey, L.H. 1977: Manual of Cultivated Plants, 16. baskı, 1116 p., Macmillan Publishing CO., USA.
  4. Krüssmann, G. 1985. Manual of Cultivated Conifers. Timber Press. Portland, Oregon. ISBN: 0-88192-007-X
  5. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  6. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  7. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  8. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)