floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Crepis dioritica
 
Dereboyu / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Crepis dioriticaCrepis dioriticaCrepis dioritica
Gözlem bildir
Kayakıskısı
Asteraceae / Crepis / Crepis dioritica
mapmapmapmapmap
Kayakıskısı (Crepis dioritica) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Adana alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 2400-3400 m yükseklikler arasında; yeşiltaşlı (dioritik) çayırlar, kireçtaşı kayalar ve döküntülerde gözlenebilirler.

Bilimsel olarak Crepis dioritica Schott & Kotschy ex Boiss. şeklinde tanımlanır. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Schott kısaltması bilim insanı Heinrich Wilhelm Schott (1794-1865) için kullanılmıştır.

Kotschy etimolojisi

Bilimsel adlandırmada kullanılan Kotschy kısaltması, türün Carl Georg Theodor Kotschy (1813–1866) tarafından yayınlandığını belirtir; Kotschy Avusturyalı botanikçi ve kaşiftir; araştırmalarında büyük miktarda bitki örneği toplamıştır, ayrıca bazıları bilim dünyası için yeni olan kırk meşe türünü de tanımlamıştır. Kotschy kısaltması bilim insanı Carl Georg Theodor Kotschy (1813-1866) için kullanılmıştır; Kotschy Avusturyalı bir botanikçi ve kaşiftir Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.

Morfoloji


Az-çok bodur, sıkapoz (rozet tabanlı, yapraksız gövdeli çiçek saplı) çok yıllık bir türdür. Kök 6-15 cm ve odunsu lifli rizom yapıdadır. Yapraksız çiçek sapı diktir ve 1-2 (-3) kapitulum taşır; ince salgılı tüyler ve salgısız tüyler taşır. Yapraklar yaklaşık 2-7.5 x 0.4-2 cm, ters mızraksı, düzensiz loblu veya derin sığ tüysü bölmeli ve dişli lobludur; keskin uçludur; kıllıdır ve beyaz salgılı veya salgısız tüylüdür. Kapitulum 20-40 çiçeklidir. İnvolukrum 7.5-11 mm uzunlukta, cılız tüylü ve salgılı veya salgısız tüylüdür. Çiçek tablası tüysüzdür. Dilsi çiçekçikler 8-11 mm, beyaz ve eflatunumsu geçişlidir. Boyuncuk sarı renktedir. Sert kabuklu meyveler 3.5-4.5 mm, gagasız, soluk ± yeşilimsi-kahverengi renkte (olgunluk öncesi daha koyu), 12-16 (-20) çıkıntılıdır. Papus involukruma gömülü veya kısmen dışa taşmıştır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Crepis dioriticaDereboyu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Crepis dioriticaPülümür, Ardıçlı yaylası, 2000-2300 m / Tunceli
Haziran 2022 ©Mehmet Yavuz PAKSOY
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Crepis türleri: C.alpestris, C.alpina, C.amanica, C.armena, C.aspera, C.aurea, C.bithynica, C.bupleurifolia, C.capillaris, C.commutata, C.conyzifolia, C.dioritica, C.dioscoridis, C.foetida, C.fraasii, C.frigida, C.gemicii, C.hakkarica, C.kotschyana, C.libanotica, C.macropus, C.micrantha, C.multiflora, C.nicaeensis, C.palaestina, C.paludosa, C.pannonica, C.pulchra, C.purpurea, C.pusilla, C.reuteriana, C.rubra, C.sahendi, C.sancta, C.senecioides, C.setosa, C.smyrnaea, C.stojanovii, C.syriaca, C.vesicaria, C.willdenowii, C.zacintha




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)