floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Crocus graveolens
 
NGBB / İstanbul - Ocak 2019 © Serdar Ölez
Crocus graveolensCrocus graveolensCrocus graveolensCrocus graveolens
Gözlem bildir
Yel Çiğdemi
Iridaceae / Crocus / Crocus graveolens
mapmap
Yelçiğdemi (Crocus graveolens) Süsengiller (Iridaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de sadece Adana alt bölgesinde doğal yayılış göstermektedir. 500-1500 m yükseklikler arasında; taşlık yamaçlar, sıklıkla makilikler veya meşe, ardıç ve çam altı açıklıklarda doğal gelişim gösterirler.

Bilimsel olarak Crocus graveolens Boiss. & Reut. şeklinde tanımlanır.

Crocus etimolojisi

Crocus Yunanca krokos (κρόκος) kelimesinden türetilmiştir; krokos muhtemelen, safran/safran sarı/zerdeçal anlamına gelen İbranice karkōm (כרכום), Aramık kurkama (ܟܟܘܪܟܟܡܡܐ ) ve Arapça kurkum (كركم) kelimelerinden birinden türemiştir.

graveolens etimolojisi

Graveolens Latincede `yoğun` anlamına gelen gravis kelimesi ile `koku` anlamına gelen olens/olent/olère kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir; türün belirgin ve güçlü bir kokusu olduğuna işaret eder. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır. Reut. kısaltması bilim insanı George François Reuter (1805-1872) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Hoş kokulu, soğanlı bir türdür. Çiçek soğanı gömleği zarsıdır ve tabanda paralel lifler halinde saçaklıdır. Yapraklar şeritsi, 5-8 adet, 0.5-1.5 mm genişlikte, üst yüzey genellikle gri-yeşil; çiçeklenme ve yapraklanma eşzamanlıdır. Çiçeklenme Ocak-Şubat aylarında; çiçek tomurcuğu tabanında zarsı yaprak yok; brakteol mevcut, brakte ile aynı boyda ancak daha dar; boyun sarı, tüysüz veya havlı; dilimler 1.8-2.8 x 0.4-0.7 cm, keskin uçlu, parlak portakal rengi-sarı, dışta kalanlar genellikle şeritli veya dağınık bronz renkte; sapçıklar 3-5 mm, sarı; ercik başı 9-13 mm, sarı; boyuncuk çok sayıda narin ve derin portakal rengi veya sarı parçaya ayrılıdır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Crocus graveolensNGBB / İstanbul
Ocak 2019 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Crocus türleri: C.abantensis, C.adanensis, C.aerius, C.ancyrensis, C.antalyensis, C.asumaniae, C.baytopiorum, C.beydaglarensis, C.biflorus, C.boissieri, C.cancellatus, C.candidus, C.chrysanthus, C.danfordiae, C.fauseri, C.flavus, C.fleischeri, C.gargaricus, C.graveolens, C.karduchorum, C.kerndorffiorum, C.kotschyanus, C.leichtlinii, C.lydius, C.mathewii, C.minutus, C.nerimaniae, C.olivieri, C.pallasii, C.paschei, C.pestalozzae, C.pulchellus, C.reticulatus, C.roseoviolaceus, C.sativus, C.scharojanii, C.sieheanus, C.speciosus, C.vallicola, C.wattiorum, C.yakarianus




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)