floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Lathyrus rotundifolius
 
Şavşat / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen
Lathyrus rotundifoliusLathyrus rotundifoliusLathyrus rotundifoliusLathyrus rotundifoliusLathyrus rotundifoliusLathyrus rotundifoliusphotos
Gözlem bildir
Hırıgürü
Fabaceae / Lathyrus / Lathyrus rotundifolius
mapmapmapmapmapmap
Hırıgürü (Lathyrus rotundifolius) Baklagiller (Fabaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1000-2200 m yükseklikler arasında; çalılıklar, sınır boyları, körpe çayırlıklar, mısır ve nadas tarlalarında doğal olarak yetişirler.

Bilimsel olarak Lathyrus rotundifolius Willd. şeklinde tanımlanır.

Lathyrus etimolojisi

Lathyrus Yunancada `çok´ anlamına gelen la öneki ile `şehvetli, tutkulu´ anlamına gelen thyros kelimesinin birleşiminden türetilmiştir.

rotundifolius etimolojisi

Rotundifolius Latincede `yuvarlak` anlamına gelen rotundus kelimesi ile `yaprak` anlamına gelen folium kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; yuvarlağımsı yapraklı anlamındadır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Willd. kısaltması bilim insanı Carl Ludwig Willdenow (1765-1812) için kullanılmıştır.

Morfoloji


1-2.5 m boylu-tırmanıcı, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler tüysüz ve kanatlıdır. Yapraklar 2´li birleşik, dallanmış sülüklü; yaprakçıklar, genişçe eliptik, nadiren yuvarlağımsı, uzunluğu genişliğe göre hafifçe uzuncadan 3 katı kadar uzuncaya kadar, 25-65 x 10-45 mm, yassı ve paralel damarlı; stipül yumurtamsı, mızraksı veya yarı oksu ve gövdenin 1-2 katı genişliktedir. Çiçeklenme Haziran-Temmuz ayarı arasında; çiçek kümesi sapı yapraklardan uzunca, 3-13 çiçekli; çanak 7-9 mm, dişler düzensiz, üst genişçe üçgen biçimli, en alttaki diş uzunca üçgen biçimli veya mızraksı, taç tüpünden daha kısa; taç derin pembe ve 18-25 mm´dir. Meyve baklamsı, şeritsi, tüysüz, üst dikiş yeri hemen hemen 3 omurgalı, 50-70 x 7-10 mm; tohumlar 6-10 adet, zayıfça ağsı kırışık, tohum göbeği çapın beşte biri kadar boyuttadır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Lathyrus rotundifoliusPülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Lathyrus rotundifoliusŞavşat / Artvin
Temmuz 2019 ©Mustafa Gökmen
Lathyrus rotundifoliusPülümür / Tunceli
1980 ©Şinasi Yıldırımlı

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
TEHDİTE YAKIN / NEAR THREATENED
Bu türün neslinin yakın gelecekte doğada tükenme riski mevcuttur.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan L. rotundifolius taksonları: Lathyrus rotundifolius subsp. miniatus
Türkiye´de doğal yayılan Lathyrus türleri: L.annuus, L.aphaca, L.armenus, L.atropatanus, L.aureus, L.belinensis, L.bitlisicus, L.blepharicarpus, L.boissieri, L.brachypterus, L.cassius, L.chloranthus, L.chrysanthus, L.cicera, L.cilicicus, L.clymenum, L.cyaneus, L.czeczottianus, L.digitatus, L.elongatus, L.gloeosperma, L.gorgoni, L.grandiflorus, L.haussknechtii, L.hierosolymitanus, L.hirsutus, L.inconspicuus, L.incurvus, L.karsianus, L.laxiflorus, L.layardii, L.libani, L.lycicus, L.marmoratus, L.niger, L.nissolia, L.nivalis, L.ochrus, L.pallescens, L.palustris, L.phaselitanus, L.pratensis, L.pseudocicera, L.roseus, L.rotundifolius, L.satdaghensis, L.sativus, L.saxatilis, L.setifolius, L.spathulatus, L.sphaericus, L.stenolobus, L.stenophyllus, L.sylvestris, L.tauricola, L.trachycarpus, L.tuberosus, L.tukhtensis, L.undulatus, L.variabilis, L.venetus, L.vernus, L.vinealis, L.woronowii




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands Vol:6 Page:350. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)