floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Parietaria judaica
 
Güzelkonak / Gevaş / Van - Temmuz 2021 © Serdar Ölez
Parietaria judaicaParietaria judaicaParietaria judaicaParietaria judaicaParietaria judaicaParietaria judaicaphotos
Gözlem bildir
Duvar fesleğeni
Urticaceae / Parietaria / Parietaria judaica
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Duvarfesleğeni (Parietaria judaica) Isırgangiller (Urticaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2000 m yükseklikler arasında; kireçtaşı uçurumlar, kayalar, mağara ağızları ve duvarlarında yetişirler.


Bilimsel olarak Parietaria judaica L. şeklinde tanımlanır.

Parietaria etimolojisi

Parietaria Latincede `duvar´ anlamına gelen paries veya parietis kelimesinden türetilmiştir; ilk kez DRomalı doğa bilimci ve filozof Pliny (23-79) tarafından duvarda yetişen anlamında kullanılmıştır; bitkinin geliştiği habitata işaret eder.

judaica etimolojisi

Judica Latincede Musevi veya Filistin´den anlamına gelir; türün yetiştiği/geliştiği veya türün ilk yetiştiği coğrafi bölgeyi işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


20-50 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler sık dallanmıştır, yere serili veya yarı-dik gelişir. Yapraklar genişçe yumurtamsı ile hemen hemen eliptik form arasında ve 7 cm´e kadar uzunluktadır; almaşık dizilidir. Çiçeklenme nisan-ağustos ayları arasında gerçekleşir. Çiçek kurulları her bir yaprak koltuğundan 2 yanal demet şeklinde çıkar; demetler yaklaşık 1 cm boydadır. Brakte çoğunlukla yumurtamsı veya üçgenimsi-yumurtamsı formda, serbest veya çiçek tabanına bitişiktir. Erkek ve erdişi çiçekler benzerdir, erdişi çiçeklerin periantı (çiçek örtüsü) silindiriktir ve olgunlaştıkça büyüyen ~ 3.5 mm´ye kadar büyür. Dişi çiçekler hemen hemen mızraksı formda ve 2-2.25 mm uzunluktadır ve uzunluğu brakteyi hemen hemen aşar; çiçek örtüsü dilimlerinin kenarları ve orta damarı kahverengidir, uç kısmı kılçıklıdır; meyveye doğru biraz nasırlaşır ve içbükey duruma gelir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Parietaria judaicaNohutlu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Parietaria judaicaGüzelkonak / Gevaş / Van
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Parietaria judaicaGünpınar / Darende / Malatya
Nisan 2017 ©Şükrü Karakuş vd.
Parietaria judaicaKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Parietaria judaicaAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Parietaria judaicaKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Parietaria türleri: P.cretica, P.judaica, P.lusitanica, P.officinalis




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  2. Go Botany (2021) Parietaria judaica. Native Plant Trust. https://gobotany.nativeplanttrust.org/species/parietaria/judaica/
  3. PFAF (2021). Parietaria judaica pellitory of the wall, spreading pellitory PFAF plant database. https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Parietaria+judaica
  4. Chevallier. A. (1996) The Encyclopedia of Medicinal Plants Dorling Kindersley. ISBN 9-780751-303148
  5. Bown. D. (1995) Encyclopaedia of Herbs and their Uses. Dorling Kindersley, London. ISBN 0-7513-020-31
  6. Chiej. R. (1984) Encyclopaedia of Medicinal Plants. MacDonald ISBN 0-356-10541-5
  7. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  8. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  9. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  10. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)