floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Scutellaria orientalis
 
Nallıhan / Ankara - Mayıs 2016 © Serdar Ölez
Scutellaria orientalisScutellaria orientalisScutellaria orientalisScutellaria orientalisScutellaria orientalisScutellaria orientalisphotos
Gözlem bildir
Sarı Kaside
Lamiaceae / Scutellaria / Scutellaria orientalis
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Sarıkaside (Scutellaria orientalis) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 400-2200 m yüksekliklerde; bozkırlar, kalkerli, volkanik, şistli ve kurak yamaçlarda yetişir.


Türkçe literatürde genellikle Sarıkaside olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kaside otu veya civciv otu olarak bilinir. Bilimsel olarak Scutellaria orientalis L. şeklinde tanımlanır.

orientalis etimolojisi

Orientalis Latincede orientale kelimesinden gelir ve doğuyu hatırlatan veya doğudan gelen anlamına gelir; Asya veya Avustralya kaynaklı tür dağılımına dikkat çeker. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


5-45 cm boylanabilen (alt türe bağlı olarak), çok yıllık, alt tarafı odunsu, üstü körpe/otsu bir türdür. Gövde çok değişken, belli-belirsiz dört köşeli, genellikle tabandan yere serilidir. Yapraklar her zaman saplı, yaprak ayası yumurtamsı, eliptik veya şeritsi formlu, 5-30 mm uzunlukta, genellikle küt uçlu-kamamsıdır, uzunluğu genişliğinin 1.5-2 katı karadır, kenarlar zayıfça tırtırlı, keskin çentikli, sığ tüysü bölmeli veya tarak gibi dişlidir, yüzeyler tüysüz, yoğun kır tüylü veya kaba tüylü olabilir, sıklıkla soluk renklidir. Çiçeklenme Nisan-Ağustos arasında gerçekleşir; çiçek kurulu dört sıralı başak formdadır; brakte şekli çok değişkendir, sıklıkla soluk yeşilimsi veya derin eflatun renktedir; taç 20-32 mm uzunluktadır, genellikle sarı, bazen kırmızımsı benekli veya kırmızı üst veya alt dudaklı veya tamamen kırmızı, pembe veya eflatunumsu olabilir, yüzeyler havlıdır. Meyve sert kabuklu, dikdörtgenimsi ve kaba tüylüdür.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Scutellaria orientalisGürün / Sivas
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Scutellaria orientalisSolaklar / Seben / Bolu
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Scutellaria orientalisKaşbıyıklar / Seben / Bolu
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Scutellaria orientalisGençali / Polatlı / Ankara
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Scutellaria orientalisAğaşenlik / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Scutellaria orientalisProf. Dr. Ahmet Taner Kışlalı / Çankaya 
Mayıs 2021 ©Figen Balamur Uğur
Scutellaria orientalisNallıhan / Ankara
Mayıs 2016 ©Serdar Ölez
Scutellaria orientalisHaymana / Ankara
Mayıs 2014 ©Ahmet Demirtaş
Scutellaria orientalisOdunboğazı / Şereflikoçhisar / Ankara
Mayıs 2017 ©Ahmet Demirtaş
Scutellaria orientalisPülümür / Tunceli
Aralık 2017 ©Ebru Yüce Babacan vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan S. orientalis taksonları: Scutellaria orientalis subsp. alpina, Scutellaria orientalis subsp. alpina var. alpina, Scutellaria orientalis subsp. alpina var. glandulosissima, Scutellaria orientalis subsp. bicolor, Scutellaria orientalis subsp. bornmuelleri, Scutellaria orientalis subsp. carica, Scutellaria orientalis subsp. cretacea, Scutellaria orientalis subsp. haussknechtii, Scutellaria orientalis subsp. macrostegia, Scutellaria orientalis subsp. orientalis, Scutellaria orientalis subsp. pectinata, Scutellaria orientalis subsp. pichleri, Scutellaria orientalis subsp. pinnatifida, Scutellaria orientalis subsp. porphyrostegia, Scutellaria orientalis subsp. santolinoides, Scutellaria orientalis subsp. sintenisii, Scutellaria orientalis subsp. sosnowskyi, Scutellaria orientalis subsp. virens
Türkiye´de doğal yayılan Scutellaria türleri: S.albida, S.altissima, S.anatolica, S.brevibracteata, S.diffusa, S.galericulata, S.glaphyrostachys, S.hastifolia, S.heterophylla, S.megalaspis, S.orientalis, S.pontica, S.porphyrantha, S.salviifolia, S.tomentosa, S.tortumensis, S.×




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)