floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Sideritis montana
 
Sarıoba / Polatlı / Ankara - Mayıs 2020 © Serdar Ölez
Sideritis montanaSideritis montanaSideritis montanaSideritis montanaSideritis montanaSideritis montanaphotos
Gözlem bildir
Karaçay
Lamiaceae / Sideritis / Sideritis montana
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Karaçay (Sideritis montana) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2000 m yükseklikler arasında; tarım ve nadas tarlaları, bozkırlar, kuru yamaçlar, çam korulukları ve meşe çalılıklarında doğal gelişim gösterir.


Türkçe literatürde genellikle Karaçay olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde mor karaçay olarak bilinir. Bilimsel olarak Sideritis montana L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


10-40 cm boylanabilen, tek yıllık otsu bir türdür. Gövde basit veya tabandan dallanmış, seyrek veya yoğun ülgerli-yünsü tüylü, tüyler 2.5-5 mm uzunluktadır. Yapraklar 10-30 x 2-10 mm boyutlarda, dikdörtgenimsi-mızraksı veya şeritsi formda, keskin veya dikensi uçlu, uca yakın kısımlar küçük testere dişliveya tamamı tam kenarlıdır; altlardaki yapraklar kısaca saplıdır. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çok sayıda birbirinden ayrık veya biraz yoğun halka dizilimli ve 4-6 çiçekli çiçek kurulları oluşturur; üst brakteler sıklıkla sarı renklidir; çanak tam simetrik, 6-10 mm uzunluktadır; çanak dişler yaklaşık olarak birbirlerine eşit, dikdörtgenimsi-yumurtamsı, 3-5 mm uzunlukta ve 1-2 dikensi uçludur; taç önceleri sarı renkli, sonraları kahverengimsi-siyah renkte ve 5-7 mm uzunluktadır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Sideritis montanaDoğanpınar / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Golshan Zare
Sideritis montanaÇayan / Sungurlu / Çorum
Haziran 2020 ©Mustafa Gökmen
Sideritis montanaSarıoba / Polatlı / Ankara
Mayıs 2020 ©Mustafa Gökmen
Sideritis montanaSarıoba / Polatlı / Ankara
Mayıs 2020 ©Serdar Ölez
Sideritis montanaAmasra / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan S. montana taksonları: Sideritis montana subsp. montana, Sideritis montana subsp. remota (d
Türkiye´de doğal yayılan Sideritis türleri: S.akmanii, S.albiflora, S.amasiaca, S.arguta, S.argyrea, S.armeniaca, S.athoa, S.bilgerana, S.brevibracteata, S.brevidens, S.caesarea, S.cilicica, S.condensata, S.congesta, S.dichotoma, S.erythrantha, S.galatica, S.germanicopolitana, S.gulendamii, S.hispida, S.hololeuca, S.huber-morathii, S.lanata, S.leptoclada, S.libanotica, S.lycia, S.montana, S.niveotomentosa, S.ozturkii, S.perfoliata, S.phlomoides, S.phrygia, S.pisidica, S.romana, S.rubriflora, S.scardica, S.serratifolia, S.sipylea, S.stricta, S.syriaca, S.taurica, S.tmolea, S.trojana, S.vulcanica, S.vuralii




Kaynaklar
  1. Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)